niechby

1. niechby

Definicja

słowem niechby wprowadzamy zdanie podrzędne mówiące o okolicznościach, których zajście spowoduje wydarzenie się tego, o czym mowa w zdaniu nadrzędnym; czasem używamy tak słowa niechby, aby zaznaczyć, że gdyby nastąpiło to, co ten czasownik oznacza, to kogoś czekałyby przykre konsekwencje

Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
  • 321. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (II): cząstka -by — ogólnie dostępna
Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • gdyby
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Sam powrócił do tej kwestii. Powiedział:
— Isia — tak ją nazywał, podobnie jak obecnie mówił jej po imieniu, czego dawniej nigdy przy mnie nie robił — nie orientuje się w położeniu. Prawdą jest, że mam oszczędności, ale niechbym się z nimi ujawnił, rozdrapią je.

NKJP: Tadeusz Breza, Urząd, 1960

Z czasem nieznany racjonalizator wprowadził odginane rogi, później nastąpił jeszcze okres kołnierzyków sztywnych wykładanych, potem półsztywnych i dopiero po wielu latach jakiś wspaniałomyślny reformator, prawdziwy dobroczyńca praczek i mężczyzn, uprościł obyczaje, rozgromił starą modę i pozwolił na noszenie miękkiej bielizny. Niesłusznie więc ci, którzy lubią wzdychać do „dawnych, dobrych czasów”, zazdroszczą swoim ojcom. Niechby spróbowali nosić na co dzień sztywne chomąta i mankiety wylatujące przy żywszej gestykulacji z rękawów; niechby spróbowali oddawać sztywną bieliznę do spółdzielczych pralni; niechby...

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Gramatyka

spójnik

formy: niechby; niechbym; niechbyś; niechbyście; niechbyśmy

zgłoś poprawkę

2. niechby

Definicja

słowo niechby łączymy z czasownikami, żeby wyrazić życzenie, by coś się stało; słowo książkowe

Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
  • 321. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (II): cząstka -by — ogólnie dostępna
Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Klap, klap, klap, klap. Przetaczam się z boku na bok w koi. Mamy jedną z typowych chwil ciszy, kiedy Pacyfik przegrupowuje szeregi, rozdziela instrukcje i zagrzewa wojów do kolejnego natarcia. Jakoś długo to trwa. Denerwuję się. Niechby już się zaczęło. Niechby ryk wiatru wyrzucił mnie z koi, wbił w lodowato mokre spodnie, strzępy sztormanki i rzucił na pokład. Wtedy gdy już wojuje się, człek nie czuje ani czasu, ani zdenerwowania. Po prostu czyni swą powinność. Prosto i bez szemrania.

NKJP: Andrzej Urbańczyk, Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Gramatyka

partykuła

formy: niechby; niechbym; niechbyś; niechbyście; niechbyśmy

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book