sztanca

1. sztanca (z metalu)

Definicja

sztanca to forma do wytłaczania lub wycinania wzorów na przedmiotach

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • matryca; szablon; tłocznik
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Głownie te zdobiono markami wytwórców, znakami cechowymi i jakościowymi, okolicznościowymi napisami czy sentencjami. Jeśli chodzi o marki, to do najczęściej spotykanych zaliczyć należy tajemnicze i nierozwiązane do tej pory, wybijane sztancą wzdłuż bądź wszerz zastawy napisy typu: „IPZD”, „MPZI”, „IGZKI”, „IRIGO”, jak i zestawienia złożone z litery „N” lub „H” w ujęciu seryjnym. Dawało to w efekcie ornament literowy: oNoNoNoN lub oHoHoHoH.

NKJP: Włodzimierz Kwaśniewicz, Dzieje szabli w Polsce, 1993

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: sztanc; sztanca; sztancą; sztancach; sztancami; sztance; sztancę; sztanco; sztancom; sztancy

zgłoś poprawkę

 1.1. spod sztancy

Definicja

mówimy, że coś jest (jak) spod (jednej) sztancy, jeśli chcemy powiedzieć, że nie jest oryginalne, nie różni się od siebie, powiela stały wzór; wyrażenie używane z zabarwieniem negatywnym

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Często jedna wypowiedź to kamyczek, który porusza lawinę. A część komentarzy na forach wychodzi jak spod sztancy. To opłacane akcje przeciwko osobom, partiom, instytucjom. Za rzadko ustala się, kto za tym stoi.

rp.pl, 15.01.2019

— Tu będzie twoje łóżko, a tu szafka — przywołuje mnie głos siostry Assumpty — nie pomyl się. Bo łatwo.
Korytarz, szafki rzędem. Też białe, spod sztancy. We wgłębieniach coś à la białe parawany.

NKJP: Ewa Berberyusz, Moja teczka, 2006

Ich rówieśnicy mówią, że są cyniczni. Ubrani jak spod sztancy, w obowiązkowy garnitur, koszulę i źle zawiązany krawat, zdają się dwoić i troić. W sejmowych gabinetach i korytarzach są niczym zwielokrotniony agent Smith w krainie Matrix. Indywidualności można policzyć na palcach. Przed nimi jest już pokolenie osiadłych 30–40-latków, którzy rzadko dopraszają prawdziwych „młodych” do stołu.

NKJP: Polityka, nr 2501, 2005

Gramatyka

frazem nieodmienny

formy: spod sztancy

zgłoś poprawkę

2. sztanca (w życiu)

Definicja

sztanca to utarty, mechanicznie odtwarzany wzór postępowania lub zachowania; słowo używane zwykle z zabarwieniem negatywnym

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • automatyzm; banał; frazes; jednakowość; klisza; konwencja; maniera; model; monotonia; norma; powtarzalność; rutyna; schemat; szablon; szablonowość; sztampa; sztampowość
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Pod drzwiami nie stało jeszcze dwóch miłych młodzieńców o wyglądzie baletowych tancerzy, którzy wieczorem przeprowadzali tak zwaną selekcję do gazu. Oceniali ubiór i aparycję wchodzących do Ejakulatio pod kątem zgodności z obowiązującą właśnie sztancą. Ci, którzy im się nie spodobali, nie mieli szans wejść do środka.

NKJP: Dawid Bieńkowski, Nic, 2005

Kłótnia sprzed czterech lat spowodowała, że Kongres uchwalił w 2002 r. ustawę o reformie systemu wyborczego (...). Amerykański Instytut Standardów Technologicznych miał przygotować uniwersalne, wspólne dla wszystkich stanów normy sposobów oddawania głosów. Na razie ich jednak nie opracował, tłumaczy się cofnięciem funduszy, a stany opierają się przed narzuceniem im jednolitych sztanc. W ustawie wprowadzono też pewne zabezpieczenia przeciw oszustwom wyborczym.

NKJP: Polityka, 2004

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: sztanc; sztanca; sztancą; sztancach; sztancami; sztance; sztancę; sztanco; sztancom; sztancy

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

  • zausznica — A dawniej...
  • ufny — Pokrewieństwo ufny i pewny
  • pinezka — Pinezka w polskich słownikach

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book