czy

1. czy (pytanie)

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
O kłopotliwym przecinku przed czy Nie ma chyba w języku polskim bardziej problematycznego wyrazu pod względem interpunkcyjnym. Zasady stawiania przecinka przed czy są w bardzo wielu miejscach podane bardzo zawile, na dodatek uwzględniają bardzo subtelne rozróżnienia. Czasem, przeciwnie, można przeczytać proste wskazówki zawarte w paru zdaniach, ale potem bardzo szybko się okazuje, że rzeczywistość językowa jest o wiele bardziej skomplikowana.

Kwestie interpunkcyjne związane z wyrazem czy rozstrzyga się też czasem, biorąc pod uwagę podział spójnik — partykuła. Tym tropem podążać jednak nie będziemy, ponieważ nie znamy spójnej teorii ani nawet testów, które pozwoliłyby niekontrowersyjnie rozstrzygać, czy w danym zdaniu słowo czy jest spójnikiem czy partykułą.

Przejdziemy teraz do konkretów, starając się omówić problem w kolejności od wskazówek najprostszych w stosowaniu.

1. Bez przecinka
a) Przecinka nie stawiamy, gdy znaczenie czy bliskie jest

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 4889 pozostałych informacji poprawnościowych.
zamów
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Podobno skoczył z mostu kolejowego. Ale czy to była jej wina?

NKJP: Mariusz Cieślik, Śmieszni kochankowie, 2004

Wyraźnie chciał się wygadać i widać było, że rzadko ma okazję. Dlaczego właśnie mnie? Czy dlatego, że jestem zupełnie obcym człowiekiem? Ta rozmowa sprawiała mi jednak przyjemność, bo Paweł niczego nie udawał.

NKJP: Mariusz Cieślik, Śmieszni kochankowie, 2004

Gramatyka

partykuła

formy: czy

 1.1. czy (pyt. retoryczne)

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Gramatyka

partykuła

formy: czy

2. czy (sprawdź, czy...)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
On też wyraźnie się ucieszył. Nie było żadnej takiej głupiej gadki, a co tam słychać, kariera, rodzina, znajomi. Zapytał mnie tylko, czy jestem żonaty, czy wpadnę sam.

NKJP: Mariusz Cieślik, Śmieszni kochankowie, 2004

Gramatyka

partykuła

formy: czy

3. czy (łączy)

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • albo; bądź; lub
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Czego on chce, przecież nawet mnie nie straszył żoną, że opowie o tym czy o tamtym. Zresztą niby o czym.

NKJP: Mariusz Cieślik, Śmieszni kochankowie, 2004

No tak, myślę sobie, dla nich to już właściwie wieczór, skoro wstali o drugiej czy trzeciej w nocy.

NKJP: Mariusz Cieślik, Śmieszni kochankowie, 2004

Gramatyka

spójnik

formy: czy

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź ofertę

Często sprawdzane

Ciekawostki

  • żleb — O formie źleb
  • szrot — Pochodzenie wyrazu szrot
  • rżany — Pochodzenie

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book