Reguła nr 153 w Kompendium dobrej polszczyzny

153 Nazwy geograficzne i miejscowe (regiony, krainy, miasta, góry, rzeki itp.)
jaką literą (geografia), w pełnym dostępie dla każdego

Wszystkie człony tych nazw, z wyjątkiem przyimków, piszemy wielką literą.

1. Państwa:
Polska, Cypr, Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia;
Królestwo Kongresowe, Wielkie Księstwo Poznańskie;
a) także wyrażenia o zatartej strukturze: Korona (Polska), Kraj Kwitnącej Wiśni (Japonia).

2. Regiony, krainy, prowincje:
Krakowskie, Poznańskie (nazwy regionów); Walonia, Quebec, Floryda;
Naddnieprze, Zakaukazie, Dolny Śląsk, Wyżyna Małopolska;
a) także nazwy obszarów geograficzno-kulturowych, jak Wschód, Zachód,
b) także jednowyrazowe nazwy obszarów i krain zoogeograficznych, jak Notogea.

Ad a) Może powstać wątpliwość, kiedy wyrazy typu Wschód zapisywać właśnie tak, czyli od wielkiej litery. Po pierwsze, muszą nazywać one jakiś obszar spójny pod względem kulturowym lub politycznym. Po drugie, istnieje zwykle analogiczny obszar, ale przeciwstawny temu pierwszemu. A zatem jeśli Wschód, to i Zachód.
Gdy chcemy więc napisać np. o uciekinierach z Prowansji docierających do Egiptu, napiszemy o uciekinierach z północy (z punktu widzenia Egipcjan). A gdy pisać będziemy o chrześcijanach uciekających z północnego Sudanu do południowego (obecnie państwo Sudan Południowy), możemy napisać o uciekinierach z Północy (z punktu widzenia mieszkańców Południa).
Zob. też pierwszy przykład użycia w haśle Północ.

3. Miasta, wsie, przysiółki itp.:
Wrocław, Jelenia Góra, Ustka, Amsterdam, Nakło nad Notecią (lub Nakło n. Notecią).

4. Góry i łańcuchy górskie:
Góra Kościuszki, Gubałówka, Kasprowy Wierch;
Tatry, Alpy.

5. Morza, jeziora i inne zbiorniki wodne:
Morskie Oko, Kanał Panamski, Cieśnina Mesyńska.

6. Rzeki, strumienie:
Wisła, Rzeka Świętego Wawrzyńca.

7. Inne nazwy geograficzne:
Bory Tucholskie, Hala Gąsienicowa, Nosalowa Przełęcz, Równia pod Śnieżką.

Uwaga 1: małą literą piszemy początkowy (pospolity) wyraz tych nazw, jeśli drugi człon jest nieodmieniającym się rzeczownikiem w mianowniku, np.
półwysep Hel, pustynia Gobi,
zob. regułę jaką literą (główne): wyraz pospolity na początku nazwy wielowyrazowej.

Uwaga 2: niezmiennie, tzn. od wielkiej litery, zapisujemy nazwy geograficzne w doraźnych użyciach metaforycznych, np. polskie Niderlandy (o Żuławach Wiślanych), śląska Fudżijama (o Ostrzycy Proboszczowickiej). Pojawiać się tu może inny problem: zapisu określeń towarzyszących nazwie geograficznej użytej przenośnie. Gdy całe takie wyrażenie nabiera charakteru stałego połączenia tworzącego nazwę popularną, potoczną, funkcjonującą w obiegu społecznym, wtedy zwykle od wielkiej litery zapisuje się wszystkie wyrazy (np. Wenecja Północy o Wrocławiu). Zob. też regułę jaką literą (osoby): opisowe nazwy osób i miejsc.

Uwaga 3: zobacz też reguły:
jaką literą (geografia): przymiotniki w nazwach geograficznych,
jaką literą (geografia): nazwy okręgów administracyjnych.
To tylko próbka tego, do czego dostęp mają
użytkownicy pełnej wersji Dobrego słownika.
Zyskaj dostęp do wszystkich 391 reguł językowych.
zamów
newsy, porady + e-book