zaprzysiąc

1. zaprzysiąc (ktoś kogoś)

Definicja

jeśli ktoś zaprzysiągł kogoś (na coś), to odebrał od niego uroczyste oświadczenie zobowiązujące go do wypełnienia jakichś obowiązków

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Kłopoty z bezokolicznikiem, czyli zaprzysiąc, zaprzysięgnąć i zaprzysiężyć Współcześnie używa się
Jak odmieniać czasownik zaprzysiąc? 1. Rozkaźnik

2. Bezosobnik

3. Gerundium

4. Czas przeszły

Uwaga: wraz ze zmianami rządów i w rządzie ujawnia się w mediach forma
Został zaprzysiężony... i co dalej (składniowo) Czasownik zaprzysiąc, a dokładnie jego imiesłów zaprzysiężony łączy się z następującymi frazami w poprawnych schematach składniowych:
a)

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 4888 pozostałych informacji poprawnościowych.
zamów
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • odebrać przysięgę
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Wówczas Nehemiasz, wykazując własną bezinteresowność, zarządził całkowitą kasację wszystkich dotychczasowych długów i zobowiązań i zaprzysiągł wszystkich wierzycieli, że tak postąpią, doprowadzając tym do wewnętrznego uspokojenia swej prowincji (Neh 5, 1–19).

NKJP: Witold Tyloch, Dzieje ksiąg Starego Testamentu. Szkice z krytyki biblijnej, 1981

Uroczystość zaprzysiężenia nowo wybranego prezydenta RP była pannie Renatce wyjątkowo nie na rękę, bo z tego powodu nie mogła przez ostatni tydzień wyskoczyć w godzinach służbowych do fryzjera ani — co gorsza — do kosmetyczki.

NKJP: Grzegorz Mathea, IV Rzeczpospolita, 2005

Arafat zwrócił się z taką propozycją w liście gratulacyjnym po zaprzysiężeniu koalicyjnego gabinetu Ariela Szarona.
Gratulacje zaprzysiężonemu premierowi Izraela w środę wieczorem złożył również Prezydent Stanów Zjednoczonych George W. Bush i zaprosił go do złożenia wizyty 20 marca w Białym Domu.

NKJP: Metropol, 2001

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: burmistrza; członka; gabinet; ministrów; następcę; prezydenta; radnego; rząd; świadka; władze; wstępującego; żołnierzy
  • odpowiednik niedokonany: zaprzysięgać
Gramatyka

czasownik aspekt dokonany przechodni

formy alfabetycznie: niezaprzysiężeni; niezaprzysiężenia; niezaprzysiężenie; niezaprzysiężeniem; niezaprzysiężeniu; niezaprzysiężona; niezaprzysiężoną; niezaprzysiężone; niezaprzysiężonego; niezaprzysiężonej; niezaprzysiężonemu; niezaprzysiężony | pokaż wszystkie formy

zgłoś poprawkę

2. zaprzysiąc (komuś coś)

Definicja

jeśli ktoś zaprzysiągł coś komuś (lub zaprzysiągł, że...), to bardzo mocno postanowił i obiecał, że coś zrobi lub że coś się stanie; słowo książkowe

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • dać słowo; obiecać; przyrzec; zaciągnąć zobowiązanie; zadeklarować się; zagwarantować; zapewnić; zaręczyć; złożyć obietnicę; złożyć przysięgę; zobowiązać się
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Chełpił się nim również ojciec Stroopa (choć zapomniał, że pochodził z Westfalii), chełpiła się matka i chełpił się aż po czubki przystrzyżonych włosów Józef (Jürgen) Stroop. Zaprzysiągł od dzieciństwa wierność Hermannowi Cheruskowi i rasie germańskiej, choć jeszcze wówczas teorie rasistowsko-pangermańskie nie osiągnęły apogeum.

NKJP: Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem, 1977

I dopiero kiedy ów zaprzysiągł mu na wszystkie świętości, że odda mu córkę za żonę, druciarz otworzył klapę i wziąwszy magnata w dwa palce, orderami do wierzchu, zaniósł go do jego pałacu.

NKJP: Stanisław Lem, Bajki robotów, 1964

Gramatyka

czasownik aspekt dokonany przechodni

formy alfabetycznie: niezaprzysiężeni; niezaprzysiężenia; niezaprzysiężenie; niezaprzysiężeniem; niezaprzysiężeniu; niezaprzysiężona; niezaprzysiężoną; niezaprzysiężone; niezaprzysiężonego; niezaprzysiężonej; niezaprzysiężonemu; niezaprzysiężony | pokaż wszystkie formy

zgłoś poprawkę

3. zaprzysiąc (np. konstytucję)

Definicja

jeśli ktoś zaprzysiągł jakiś akt prawny lub jakieś postanowienia, to uroczyście zobowiązał się do ich przestrzegania

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Kościół piekarski odwiedzili m.in.: król Jan III Sobieski w 1683 w drodze pod Wiedeń, król August II w 1697 podczas podróży na koronację do Krakowa (w kościele zaprzysiągł pacta conventa).

NKJP: Lech Szaraniec, Górny Śląsk, 1997

Od samego początku rządom Henryka towarzyszyły spory o zakres jego władzy. Henryk nie zaprzysiągł w katedrze zobowiązujących go artykułów, sejm koronacyjny rozjechał się więc na znak sprzeciwu bez podjęcia uchwał, ostrzegając monarchę, że może zostać złożony z tronu.

NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn, Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1994

Unia służyć miała planom konsolidacji państwa pod berłem katolickiego monarchy i przeciwdziałać wpływom Moskwy na prawosławną ludność wschodnich ziem. W 1595 r. została zatwierdzona przez papieża, a w 1596 zaprzysiężona na synodzie biskupów ruskich w Brześciu Litewskim (stąd nazwa: unia brzeska).

NKJP: Jerzy Ziomek, Renesans, 1973

Gramatyka

czasownik aspekt dokonany przechodni

formy alfabetycznie: niezaprzysiężeni; niezaprzysiężenia; niezaprzysiężenie; niezaprzysiężeniem; niezaprzysiężeniu; niezaprzysiężona; niezaprzysiężoną; niezaprzysiężone; niezaprzysiężonego; niezaprzysiężonej; niezaprzysiężonemu; niezaprzysiężony | pokaż wszystkie formy

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź ofertę

Często sprawdzane

  • w miarę — O przecinku przy w miarę jak
  • kajdany — Odmiana: kajdan czy kadanów?
  • oraz — Interpunkcja: o przecinku przed oraz (kiedy stawiamy przecinek przed oraz)

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book