partykuło-przysłówek

Definicja

partykuło-przysłówek to w gramatyce polskiej, w klasyfikacji części mowy Z. Saloniego (według kryterium odmiany): wyraz nieodmienny, niesamodzielny (w odróżnieniu od wykrzyknika) i niełączący (w odróżnieniu od przyimka i spójnika); do partykuło-przysłówków zaliczają się tradycyjne partykuły oraz przysłówki nieodprzymiotnikowe

Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)

347. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (I): dwa rzeczowniki (np. papież Polak, pralkosuszarka)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Niektóre formy konotują formę partykuło-przysłówka NIE¹:
(186) (a) Jan bynajmniej nie zamierza wyjeżdżać.
(b) Usiadłem bynajmniej nie speszony.
(c) To się stało bynajmniej nie wieczorem.
Formy partykuło-przysłówków CZY, CZYŻBY, DLACZEGO (tzw. partykuł pytajnych) konotują frazę zdaniową właściwą, czasem o ustalonym porządku linearnym (po CZYŻBY):
(187) (a) Czy już pada?
(b) Czyżbyście sądzili, że Lech wygra?
(c) Dlaczego nie przyszliście?

Zygmunt Saloni, Marek Świdziński, Składnia współczesnego języka polskiego, 2007 (1998), s. 262

Partykuły i przysłówki nieodprzymiotnikowe połączono w klasę partykuło-przysłówków. W konsekwencji np. DWAKROĆ I NAPRĘDCE są partykuło-przysłówkami, ale dwukrotnie i prędko są formami przysłówkowymi przymiotników DWUKROTNY i PRĘDKI.

Mirosław Bańko, Wykłady z polskiej fleksji, 2005 (2002), s. 129

Ciekawostki

O historii partykuło-przysłówka Pojęcie partykuło-przysłówka wprowadził Zygmunt Saloni w swoim podziale wyrazów polskich na tak zwane części mowy w artykule Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich (Język Polski 1974 (LIV), z. 1, s. 3–13, z. 2, s. 93–101). Choć nie wprowadził tam takiej nazwy. Jak to rozumieć? Otóż w całym artykule nazwa taka nie pada w ogóle. Pojawia się natomiast

O zapisie partykuło-przysłówka i mistrzowskim dyktandzie W Ogólnopolskim Konkursie Ortograficznym „Dyktando 2014”, czyli tradycyjnym, dorocznym katowickim dyktandzie, znalazło się zdanie:

Partykuło-przysłówki w neoklasyfikacji Saloniego-Świdzińskiego staną się niezadługo przedmiotem polowania co bardziej wrażliwych Lwów, szwendających się po obrzeżach wyrzezanych wyrazków.

Był to fragment językowo-ortograficznego horoskopu ułożonego przez prof. Andrzeja Markowskiego.
Problem z pierwszym wyrazem tego zdania polega na tym, że na dobrą sprawę powinno zapisywać się go albo

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce:

formy alfabetycznie: partykuło-przysłówek; partykuło-przysłówka; partykuło-przysłówkach; partykuło-przysłówkami; partykuło-przysłówki; partykuło-przysłówkiem; partykuło-przysłówkom; partykuło-przysłówków; partykuło-przysłówkowi; partykuło-przysłówku

zgłoś poprawkę