Definicja
zagończyk to śmiały i samodzielny żołnierz lub dowódca wojskowy, działający niekonwencjonalnie na terenie nieprzyjaciela, czasem zapuszczający się nawet daleko na jego zaplecze; słowo odnoszone zwłaszcza do wojsk polskich z XVI–XVIII wieku
zagończyk
zagończyk (osoba)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
- bojownik; kawalerzysta; rycerz; śmiałek; weteran; zabijaka; żołnierz
- książkowo:komiliton; wiarus
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Uważał się wtedy za Rosjanina, Białorusina i Polaka. Następnie jednostka Bałachowicza dołączyła do Wojska Polskiego i dezorganizowała tyły Armii Czerwonej w wojnie polsko-bolszewickiej. Spektakularnym czynem bałachowców było zdobycie Pińska. Charyzma dowódcy, ostatniego na kresach Rzeczypospolitej zagończyka w sienkiewiczowskim stylu powodowała, że szeregi bałachowców szybko rosły i pod koniec wojny z bolszewikami Bałachowicz dowodził już 13 tysiącami ludzi. Co do białorosyjskości, to rzeczywiście u Bałachowicza służyło sporo Rosjan, ale kogoż tam nie było – Białorusini, Tatarzy, Ormianie, Ukraińcy, Polacy i Żydzi.
tygodnik.tvp.pl, 24.07.2020
Co mnie obchodzi kapelusz? Niech diabli wezmą wszystkie damskie kapelusze! Pan Bóg stworzył mnie na poetę, a nie na tu podskocz, tam złap!
Dorożkarz Benda, niegdyś zagończyk w pułku Lisa Kuli, teraz stary dziad i tak reumatyzmami pokręcony, że nigdy byś nie uwierzył, że on na koniu to rycerz, to pan, co szablą kładł wrogów pokotem, śpiewa pod nosem:
Łuncko, łuncko, łuncko zieluna,
Kto cie bedzie, łuncko, kosieł,
kiej jo bede sable nosieł (...)
Dorożkarz Benda, niegdyś zagończyk w pułku Lisa Kuli, teraz stary dziad i tak reumatyzmami pokręcony, że nigdy byś nie uwierzył, że on na koniu to rycerz, to pan, co szablą kładł wrogów pokotem, śpiewa pod nosem:
Łuncko, łuncko, łuncko zieluna,
Kto cie bedzie, łuncko, kosieł,
kiej jo bede sable nosieł (...)
NKJP: H. Rozpędowski, Charleston, 2002
Gramatyka
rzeczownik rodzaj męskoosobowy odmienny
formy w tabelce:
formy alfabetycznie: zagończycy; zagończyk; zagończyka; zagończykach; zagończykami; zagończyki; zagończykiem; zagończykom; zagończyków; zagończykowi; zagończyku
