wyrżnąć

1. wyrżnąć (np. bydło)

Definicja

jeśli ktoś wyrżnął ludzi (zwierzęta), to zabił ich wszystkich (je wszystkie), zwłaszcza czymś ostrym; w odniesieniu do zwierząt słowo ekspresywne, w odniesieniu do ludzi słowo ekspresywne i potoczne

Wariant
  • (rzadko) wyrznąć
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • pozbawić życia; wyciąć; wykosić; wysiec; wytrzebić; zabić; zamordować
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Jak podają historycy, w ciągu dwóch godzin wyrżnęli ponad 2 tys. wojowników, choć niektórzy pamiętnikarze pisali o 6, a nawet 8 tysiącach! (te relacje uznać jednak należy za mocno przesadzone).

menstream.pl, 14.11.2013

Gramatyka

czasownik aspekt dokonany przechodni

formy alfabetycznie: niewyrznięć; niewyrżnięć; niewyrznięci; niewyrżnięci; niewyrznięcia; niewyrżnięcia; niewyrznięciach; niewyrżnięciach; niewyrznięciami; niewyrżnięciami; niewyrznięcie; niewyrżnięcie | pokaż wszystkie formy

2. wyrżnąć (np. w twarz)

Definicja

jeśli ktoś wyrżnął kogoś (w coś), to mocno go uderzył

Wariant
  • (rzadziej) wyrznąć
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • dojechać; grzmotnąć; łomotnąć; palnąć; poczęstować pięścią; przykrochmalić; przyładować; przymalować; przysolić; przysunąć; przywalić; rypnąć; sieknąć; świsnąć; trzepnąć; uderzyć
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— (...) A to, jak mówisz, świństwo, to prezerwatywa. Gdybyś wiedział, jak się tego używa, miałbyś może mniej dzieci, za to więcej serca!
Karol z całej siły wyrżnął syna w twarz. Marek rzucił się na ojca z pięściami, ale ten przytrzymał go za nadgarstki. Byli tego samego wzrostu, lecz Karol, dawny sportowiec, ważył dwa razy więcej od syna.

NKJP: Kinga Dunin, Tabu, 1998

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • odpowiednik niedokonany: nie istnieje lub nieużywany
Gramatyka

czasownik aspekt dokonany przechodni

formy alfabetycznie: niewyrznięć; niewyrżnięć; niewyrznięci; niewyrżnięci; niewyrznięcia; niewyrżnięcia; niewyrznięciach; niewyrżnięciach; niewyrznięciami; niewyrżnięciami; niewyrznięcie; niewyrżnięcie | pokaż wszystkie formy

3. wyrżnąć (np. napis)

Definicja

jeśli ktoś wyrżnął coś w jakimś przedmiocie, drewnie itp., to zrobił to w nich czymś ostrym

Wariant
  • (rzadko) wyrznąć
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Gdybyśmy byli chłopcami, na pewno jeden z nas miałby scyzoryk, można by na tej ławce wyrżnąć imiona i datę. Popatrz, co za pragnienia przychodzą mi do głowy, czego się czepiam, żeby choć nikły ślad zostawić.

NKJP: Wojciech Żukrowski, Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Jej jest przykro, ale ja w przypływie brawury i niemądrej ciekawości przypuszczam atak.
— A właściwie dlaczego myślałaś, że Marcin jest moim chłopakiem? Mówiłam o tym przez sen? Chudnę? Blednę? Wyrżnęłam na płocie serce z naszymi inicjałami?

NKJP: Ewa Nowacka, Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: dziurę; napis; otwór
  • odpowiednik niedokonany: wyrzynać
Gramatyka

czasownik aspekt dokonany przechodni

formy alfabetycznie: niewyrznięć; niewyrżnięć; niewyrznięci; niewyrżnięci; niewyrznięcia; niewyrżnięcia; niewyrznięciach; niewyrżnięciach; niewyrznięciami; niewyrżnięciami; niewyrznięcie; niewyrżnięcie | pokaż wszystkie formy

4. wyrżnąć (np. auto w słup)

Definicja

jeśli jakaś rzecz wyrżnęła w coś, to uderzyła w to z dużą prędkością

Wariant
  • (rzadko) wyrznąć
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Apeczko czuł się panem i zaraz po wejściu do kuchni pokazał, że nim jest. Pies zarobił kopniaka i ze skowytem uciekł. Uciekł kot, z gracją schodząc z trasy lotu rzuconej za nim warząchwi. Służące aż przysiadły, gdy o kamienną podłogę z nieopisanym hukiem wyrżnął żeliwny sagan.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Narrenturm, 2002

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • odpowiednik niedokonany: nie istnieje lub nieużywany
Gramatyka

czasownik aspekt dokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: niewyrznięć; niewyrżnięć; niewyrznięcia; niewyrżnięcia; niewyrznięciach; niewyrżnięciach; niewyrznięciami; niewyrżnięciami; niewyrznięcie; niewyrżnięcie; niewyrznięciem; niewyrżnięciem | pokaż wszystkie formy

5. wyrżnąć (pięścią w stół)

Definicja

jeśli ktoś wyrżnął czymś w coś, to uderzył tym w to

Wariant
  • (rzadko) wyrznąć
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Olbrzym, jak się ponownie okazało, umiał poruszać się z szybkością pytona i gracją tygrysa. W trzech skokach był przy walczących, precyzyjnie, acz potężnie zdzielił potwora kułakiem prosto w wilczą mordę, zaskoczonego ucapił za kosmate uszy, oderwał od Szarleja, zakręcił, zakręconego kopnął, posyłając na pień sosny, w który stwór wyrżnął łbem z głuchym stukiem, tak że aż sypnęło się igliwie.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Narrenturm, 2002

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • odpowiednik niedokonany: nie istnieje lub nieużywany
Gramatyka

czasownik aspekt dokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: niewyrznięć; niewyrżnięć; niewyrznięcia; niewyrżnięcia; niewyrznięciach; niewyrżnięciach; niewyrznięciami; niewyrżnięciami; niewyrznięcie; niewyrżnięcie; niewyrznięciem; niewyrżnięciem | pokaż wszystkie formy

6. wyrżnąć się (zęby)

Definicja

jeśli dziecku wyrżnął się ząb, to przebił dziąsło i wydostał się na zewnątrz

Wariant
  • (rzadko) wyrznąć się
Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: niewyrznięciach się; niewyrżnięciach się; niewyrznięciami się; niewyrżnięciami się; niewyrznięcia się; niewyrżnięcia się; niewyrznięciem się; niewyrżnięciem się; niewyrznięcie się; niewyrżnięcie się; niewyrznięciom się; niewyrżnięciom się | pokaż wszystkie formy

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book