Definicja
waszmość to dawny, używany w stosunku do mężczyzn tytuł grzecznościowy; uniwersalny zwrot wśród szlachty (między nieznajomymi i znajomymi, też w rodzinach), inaczej zwracano się do księży, książąt i króla
waszmość
1. waszmość (forma grzecznośc.)
Interpunkcja
- Nie dziwuj się waszmość, że bez przecinka piszę — Czy waszmość potrzebuje przecinka?
Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
- Toż to waszmości ortografia — Kiedy waszmość od dużej litery?
- Służę waszmości odmianą — Jak się waszmość odmienia
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
- acan; asan; jegomość; waćpan; wasza miłość; waść
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Jednemu Bóg przysporzył szczęścia — odrzekł Charłamp — a drugiemu umknął. Smutku zaś mojego powody samemu tylko waszmości opowiedzieć mogę.
Tu spojrzał na panią Andrzejową, ona zaś domyśliwszy się, że przy niej nie chce mówić, rzekła do męża:
— Przyślę waszmościom miodu, a teraz ich samych zostawuję…
Tu spojrzał na panią Andrzejową, ona zaś domyśliwszy się, że przy niej nie chce mówić, rzekła do męża:
— Przyślę waszmościom miodu, a teraz ich samych zostawuję…
Henryk Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski, tom I, (w:) Pisma, tom XVI, 1891, s. 7
Sekretarz zmierzył mnie osobliwie niechętnym spojrzeniem spoza swych okularów i jakiś niedorzeczny uśmieszek pojawił się na jego cienkich ustach.
— Przepraszam! — wymamrotał mrukliwie. — Niezupełnie zrozumiałem waszmości słowa… O co właściwie chodzi? Waszmość jest Anglikiem, prawda?
— Tak jest. Pochodzę z Wirginii…
— I przybywa waszmość z polecenia Hiszpanów wenezuelskich?
— Zgadza się.
— Przepraszam! — wymamrotał mrukliwie. — Niezupełnie zrozumiałem waszmości słowa… O co właściwie chodzi? Waszmość jest Anglikiem, prawda?
— Tak jest. Pochodzę z Wirginii…
— I przybywa waszmość z polecenia Hiszpanów wenezuelskich?
— Zgadza się.
NKJP: Arkady Fiedler, Biały Jaguar, 1980
Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
- frazeologia, frazemy: waszmość pan; waszmość pani
Gramatyka
rzeczownik rodzaj męskoosobowy odmienny
formy w tabelce:
formy alfabetycznie: waszmość; waszmości; waszmością; waszmościach; waszmościami; waszmoście; waszmościom; waszmościów; waszmościowie
2. waszmość pan (forma grzecznośc.)
Definicja
waszmość pan to dawny, używany w stosunku do mężczyzn tytuł grzecznościowy
Interpunkcja
- Nie dziwuj się waszmość, że bez przecinka piszę — Czy waszmość potrzebuje przecinka?
Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
- Toż to waszmości ortografia — Kiedy waszmość od dużej litery?
- Służę waszmości odmianą — Jak się waszmość odmienia
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
We wspomnianym liście Stanisława Augusta do J. Psarskiego znalazł się fragment, który na temat genezy powstania polskich przekładów omawianej korespondencji zawiera ważną wskazówkę: „List mój do imperatorowy, który starać się Waszmość Pan będziesz, aby jej doszedł jak najprędzej […], zawiera treść tego, co Waszmość Pan masz mówić obszerniej w tej okoliczności. Najistotniejszym jest dobrze pokazać dworowi rosyjskiemu konieczną potrzebę, w której się znajdowałem, zwołać Radę Senatu. A ta zasadza się na powszechnej niecierpliwości in publico w Polszcze i na wymówkach, które mi czyniono ze wszech stron […], iż jeżeli zostawać dalej będę w nieczynności, naród coraz bardziej wyperswaduje sobie, że nie ma niczego się spodziewać ode mnie, a zatym że mu nie zostaje, tylko myślić o sobie, choćby też z hazardem korony mojej i nawet życia mego.
Zofia Zielińska, Polskie tłumaczenia korespondencji Stanisława Augusta z Katarzyną II i Nikitą Paninem z lat 1769–1772, Zapiski Historyczne, tom LXXX, zeszyt 3, 2015, s. 195
Gramatyka
frazem rzeczownikowy rodzaj męskoosobowy odmienny
formy w tabelce:
formy alfabetycznie: waszmość pan; waszmość pana; waszmość panach; waszmość panami; waszmość panem; waszmość panie; waszmość panom; waszmość panów; waszmość panowie; waszmość panu
3. waszmość pani (forma grzecznośc.)
Definicja
waszmość pani to dawny, używany w stosunku do zamężnych kobiet tytuł grzecznościowy; uniwersalny zwrot wśród szlachty (między nieznajomymi i znajomymi, też w rodzinach), inaczej zwracano się do arystokratek i władczyń
Interpunkcja
- Nie dziwuj się waszmość, że bez przecinka piszę — Czy waszmość potrzebuje przecinka?
Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
- Toż to waszmości ortografia — Kiedy waszmość od dużej litery?
- Służę waszmości odmianą — Jak się waszmość odmienia
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Niewodowska roześmiała się nerwowo i sięgnęła w zanadrze.
— Ha, ha! Spróbuj mnie tknąć… Widzisz ten sztylet?!
Porucznik skoczył ku drzwiom i zaparł je swoim ciałem.
— Waszmość panią tknąć? Ja?! Bodajby mi łapa przedtem uschła! Nigdy! Chcesz uchodzić na zgubę, na to, żeby cię pachołkowie uprzątnęli, żeby cię pierwszy maruder na drodze ograbił, więc idź! Lecz mnie najpierw usiecz.
— Ha, ha! Spróbuj mnie tknąć… Widzisz ten sztylet?!
Porucznik skoczył ku drzwiom i zaparł je swoim ciałem.
— Waszmość panią tknąć? Ja?! Bodajby mi łapa przedtem uschła! Nigdy! Chcesz uchodzić na zgubę, na to, żeby cię pachołkowie uprzątnęli, żeby cię pierwszy maruder na drodze ograbił, więc idź! Lecz mnie najpierw usiecz.
Wacław Gąsiorowski, Szwoleżerowie gwardii, 1918, s. 54
Sąd Boży! Kobiety powyskakiwały z pościeli i ze świécami w ręku kupią się po przyścianach, krzycząc i lamentując (...) ale Hubczyc przestraszony tym gwałtem i wytrzéźwiony od razu, poskoczył i pochwyciwszy żabę, uklęknął z nią na środku izby, wołając płaczliwym głosem:
— Przepuśćcie mnie waszmość panie! ja się tylko na pannie Katarzynie mścić chciałem, że nie chciała iść za uczciwego szlachcica.
— Przepuśćcie mnie waszmość panie! ja się tylko na pannie Katarzynie mścić chciałem, że nie chciała iść za uczciwego szlachcica.
Zygmunt Kaczkowski, Bitwa o chorążankę, (w:) Dzieła Zygmunta Kaczkowskiego, Warszawa 1874, s. 240
Gramatyka
frazem rzeczownikowy rodzaj żeński odmienny
formy w tabelce:
formy alfabetycznie: waszmość pań; waszmość pani; waszmość panią; waszmość paniach; waszmość paniami; waszmość panie; waszmość paniom