syllepsis

syllepsis (retoryka)

Definicja

syllepsis to figura retoryczna, gra słów wykorzystująca homonimię, w której jednemu nadrzędnemu składniowo członowi przyporządkowuje się kilka współrzędnych wobec siebie członów składniowych, przy czym pochodzą one z różnych poziomów znaczeniowych, najczęściej jeden z dwóch niesie znaczenie konkretne, a drugi metaforyczne (np. Jan skończył uniwersytet, a Marek — Janka)

Wariant
  • syllepsa
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
(...) wtedy figura nazywa się syllepsis. (...) Syllepsa bardzo łatwo, ze względu na grę między gramatycznie poprawną a semantycznie niepoprawną zależnością, staje się domeną dowcipu, ponieważ albo zrównuje i zbliża te człony, do których odnosi się człon rządzący, albo przez jawną niekoherencję odniesienia zwraca uwagę na wieloznaczność tego członu ukrytą, a teraz ujawnianą. (…) Bardzo wyraźną syllepsą jest bon mot pewnego księdza-profesora, znanego z wolnomyślności, który zwykł był mawiać: „Dwóch rzeczy nigdy nie odmawiam — wódki i brewiarza”.

J. Ziomek, Retoryka opisowa, 2000, s. 217-218

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński; odmienny
rzadziej nieodmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: sylleps; syllepsa; syllepsą; syllepsach; syllepsami; syllepsę; syllepsie; syllepsis; syllepso; syllepsom; syllepsy

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book