potoczny

1. potoczny (język)

Definicja

język potoczny to język dnia powszedniego, funkcjonujący w opozycji do uznanych wzorców i norm języka literackiego; jego wyznacznikami są: nieoficjalny i bezpośredni kontakt (np. w domu lub wśród dobrych znajomych), naturalność ról nadawcy i odbiorcy, przekaz ustny lub „szybkiego kontaktu” (maile, esemesy itp.), tematyka codzienna, ekspresywność i poczucie humoru, słownictwo dotyczące człowieka i spraw z nim związanych, wartościowanie (nieraz negatywne); nie wszystkie te wyznaczniki muszą być realizowane w równym stopniu w konkretnych aktach mówienia

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • codzienny; kolokwialny; ordynarny; powszedni; zwykły
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Wiąże się z tym bezpośrednio poczucie humoru, pojawiające się w leksyce potocznej. W przypadku eufemizmów humor jest często rubaszny (strzelić w kalendarz, podkołdernik jadowity, posadzić grzyba), wisielczy (wyjść z nogami do przodu) lub pogodny (smurfy ‘MO’, bara-bara ‘stosunek płciowy’). Postawa przejawiająca się w słownictwie potocznym nierzadko wynika z dystansu mówiącego wobec świata — stąd wyrażenia „z przymrużeniem oka”.

Anna Dąbrowska, Eufemizmy mowy potocznej, w: Język a Kultura, t. 5, Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz i F. Nieckula, 1992, s. 119

Gramatyka

przymiotnik; stopniowalny opisowo (bardziej, najbardziej)

formy alfabetycznie: potoczna; potoczną; potoczne; potocznego; potocznej; potocznemu; potoczni; potoczny; potocznych; potocznym; potocznymi formy zaprzeczone: niepotoczna; niepotoczną; niepotoczne; niepotocznego; niepotocznej; niepotocznemu; niepotoczni; niepotoczny; niepotocznych; niepotocznym; niepotocznymi

zgłoś poprawkę

 1.1. potocznie

Gramatyka

przysłówek odprzymiotnikowy; stopniowalny opisowo (bardziej, najbardziej)
lub syntetycznie (...-ej, naj-...-ej)

formy: najpotoczniej; niepotocznie; potocznie; potoczniej

 1.2. potoczność

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy alfabetycznie: potoczność; potoczności; potocznością; potocznościach; potocznościami; potocznościom

2. potoczny (wiedza)

Definicja

potoczne opinie, potoczne pojmowanie świata charakteryzują się naturalnym, zdroworozsądkowym podejściem do rzeczywistości (zgodnym z doświadczeniem większości ludzi), mogą przez to przeciwstawiać się naukowości, a zatem być uproszczone i niezgodne z wiedzą naukową

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • obiegowy; powszechny
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Porwanie rodzicielskie to nazwa potoczna. Polskie prawo — w przeciwieństwie do wielu innych krajów — w ogóle nie zna takiego pojęcia. Teoretycznie za porwanie małoletniego grożą trzy lata więzienia. Tyle że w w 1979 r. Sąd Najwyższy uznał, że przepis nie obejmuje rodziców mających prawa rodzicielskie.

Katarzyna Nowicka, Wprost, 17 maja 2015, s. 37

Gramatyka

przymiotnik niestopniowalny

formy alfabetycznie: potoczna; potoczną; potoczne; potocznego; potocznej; potocznemu; potoczni; potoczny; potocznych; potocznym; potocznymi formy zaprzeczone: niepotoczna; niepotoczną; niepotoczne; niepotocznego; niepotocznej; niepotocznemu; niepotoczni; niepotoczny; niepotocznych; niepotocznym; niepotocznymi

zgłoś poprawkę

 2.1. potocznie

Gramatyka

przysłówek odprzymiotnikowy niestopniowalny

formy: niepotocznie; potocznie

 2.2. potoczność

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy alfabetycznie: potoczność; potoczności; potocznością; potocznościach; potocznościami; potocznościom

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

  • WIBOR — Pochodzenie słowa WIBOR
  • bajstruk — To skąd się biorą bajstruki?
  • niebawem — W polszczyźnie Ignacego Krasickiego

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book