mość

1. mość (część tytułu)

Definicja

mość to część tradycyjnych tytułów grzecznościowych używanych w stosunku do osób wysoko urodzonych, np. króla czy księcia

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • ekscelencja; eminencja; Jaśnie Pan; Jaśnie Pani; świątobliwość
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Niech Wasza Cesarska Mość nasze dowody wszechstronnie rozważyć zechce, a pewni jesteśmy, że w głębokim swym poglądzie słuszność nam całkowitą przyznasz. Wasza Cesarska Mość ożywiony duchem religii, dla dobra której tak chwalebną objawiasz gorliwość, zostawszy mścicielem i obrońcą Kościoła, nie możesz bez sprzeczności sam ze sobą wymagać do nas, abyśmy przyjęli zasady niszczące całkiem niezależność doczesną, tak potrzebną dla duchowego naszego posłannictwa. Przypomnij sobie Wasza Cesarska Mość nasze względem niego postępowanie.

Przegląd Katolicki, nr 17, 25 kwietnia 1872 r., s. 258

Daleki jestem bardzo, Najjaśniejsza Pani, od takiej bezczelności i takiego szaleństwa — odrzekłem — ponieważ prosiłem Waszą Królewską Mość o zaszczyt oglądania jej dziś tylko po to, by się dowiedzieć w imieniu księcia orleańskiego, co zechce mu łaskawie Wasza Królewska Mość rozkazać, aby uprzedzić to, czym książę Kondeusz grozi Pani.

Jean-François Paul de Gondi Retz, Pamiętniki, tom 2, tłumaczenie Aleksander Bocheński, 1981, s. 43

— Jesteśmy pod Zamkiem Królewskim w dawnej świątyni masonów — informował go szeptem Cagliostro. — I pomyśleć, że ileś tam metrów nad nami Jego Szwedzka Mość, Carolus Gustavus, nie ma bladego pojęcia o tym, co się tutaj dzieje!

NKJP: Witold Jabłoński, Dzieci nocy, 2001

Spośród dworzan pełniących ważniejsze funkcje należy wymienić spowiednika Marysieńki biskupa inflanckiego Mikołaja Popławskiego, sekretarza i kronikarza księdza Antonio Bassaniego i kuchmistrza Wierusza Kowalskiego. Królowej towarzyszył też sędziwy, prawie stuletni ojciec i wnuczka Maria. Bassani całą tę wyprawę opisał w kronice „Podróż do Rzymu Jej Królewskiej Mości Marii Kazimiery, królowej Polski, wdowy po niezwyciężonym Janie III”, wydanej już w 1700 roku w Rzymie w języku włoskim.

NKJP: Marek Borucki, Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Uśmiechami, radosnymi okrzykami i serdecznymi gestami pozdrawiali wczoraj krakowianie i turyści, a wśród nich wielu Japończyków, cesarza Akihito i cesarzową Michiko, którzy również odwdzięczali się im uśmiechami. Jak powiedział podczas spotkania z dziennikarzami Hideaki Ueda, ambasador Japonii w Polsce, „wizyta w Krakowie pozostawi na Ich Cesarskich Mościach niezapomniane wrażenie”.

NKJP: Dziennik Polski, 2002

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: mość; mości; mością; mościach; mościami; moście; mościom

zgłoś poprawkę

2. mości (np. mości panie)

Definicja

mości to początkowa część różnych tytułów grzecznościowych, łączona z nazwami osób, używana zwykle w bezpośrednich zwrotach do rozmówcy; słowo dawne, dziś używane w tekstach stylizowanych lub żartobliwie

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Dziwna ciekawość — odrzekł Geralt — ze strony kogoś, kto na łeb na szyję gna, by zdążyć na szlachtowanie smoka, by wybić mu zęby, tak przecież cenne przy wyrobie czarodziejskich leków i eliksirów. Czy to prawda, mości czarodzieju, że te wybite żywemu smokowi są najlepsze?

NKJP: Andrzej Sapkowski, Miecz przeznaczenia, 1992

— (...) Taka diagnoza. A remedium: wszystkie moce niebieskie w sukurs wezwać, by księciu ciemności satysfakcji nie zezwolić...
— Słusznie prawicie, mości kanoniku!
— Zawsze to prawiłem i pielgrzymkę doradzałem, jeno Jego Dostojność Pan Wojewoda od podróży stronił...
— Mnie się też widzi, ze to lek jedyny, lecz dokąd jechać?

NKJP: Zofia Kossak, Błogosławiona wina, 1953

— A dlaczego Dioptryk na końcówce matrycowej wpisywał wciąż pogardę dla istot, których imię kończy się na „yd”? — spytał Amassyd. — I jeśli już o tym mowa, czemu ty sam, mości Minogarze, nie wiedzieć po co do przedmiotów, których królewicz ma nie cierpieć, wliczyłeś uparcie stolec pięciokątny, z oparciem płetwiasto ubrylantowionym? Czyżbyś nie wiedział, że kubek w kubek tak właśnie wygląda tron?

NKJP: Stanisław Lem, Bajki robotów, 1964

— Był czas, Mości Książę — odezwał — kiedy Wojżbunowie i do Radziwiłłów jeździli, i ich u siebie przyjmowali, ale ten przeszedł. Zeszliśmy na chatę pod strzechą, trzeba się swoją mierzyć piędzią, Mości Książę. Nie mam czém Radziwiłła przyjmować.

Józef Ignacy Kraszewski, Ostatnie chwile księcia wojewody (Panie Kochanku), 1877, s. 68

Gramatyka

partykuła

formy: mości; mościa

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła