kołtun

1. kołtun (osoba)

Definicja

kołtunem nazywa się kogoś, kogo uważa się za ograniczonego i zacofanego; słowo pogardliwe

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • ciemniak; ćwok; filister; głupek; głupol; idiota; ignorant; kałmuk; kretyn; matoł; mieszczuch; nieuk; obskurant; patafian; prostak; tępak; tuman; wstecznik; zacofaniec
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
W tych pochodach, od czasów Niewiadomskiego do czasów księdza Rydzyka, wędrują ludzie zagubieni, biedni, oślepieni lękiem przed życiem. A obok takich ludzi nieszczęśliwych maszerują ramię w ramię pełen pychy kołtun polski i polski ćwierćinteligent, w których buzują rozmaite jady ich własnej nieudolności i tępoty. Wszystkich tych ludzi jednoczą podobne kompleksy, rozczarowania, strach i wrogość do świata, którego nie rozumieją. A obok nich, na czele tego pochodu, maszeruje cyniczny karierowicz polityczny, często stary cwaniak, jeszcze ze szkoły Moczara czy Gierka, skrojony wedle sprawdzonego sznytu, zasłużony tropiciel antypolskich spisków, za którymi stoją oczywiście Żydzi, masoni, liberałowie, komuniści, kapitaliści, a także Ruscy, co mają dusze rabskie, Niemcy, których natura jest zbrodnicza, Francuzi — żabojady, bezbożnicy i zboczeńcy, Amerykanie — degeneraci i wyzyskiwacze, Czesi — pepiczki złodziejskie, podczas gdy prawdziwi Polacy, pełni nienawiści do całego świata, który się za miedzą zaczyna, są wybrańcami Najświętszej Panienki.

NKJP: Andrzej Szczypiorski w Gazecie Wyborczej, 1997

zgłoś poprawkę

2. kołtun (na głowie)

Definicja

kołtun to kłąb brudnych, poplątanych włosów na głowie

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • kłąb; kłębowisko; motanina; plątanina
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Zapytałam, jak wyglądam. Ona, bez słowa, przysunęła mi ekran monitora podłączony do kontrolującej salę kamery, wszystko było tam takie nowoczesne. No i zobaczyłam — twarz spuchnięta, posiniaczona, włosy zlepione krwią w kołtun. Tuż nad piersią sterczała rura jak do pralki, wbita we mnie i podłączona do jakiegoś mlaskającego co chwilę urządzenia pod łóżkiem, które ściągało mi płyn z płuc.

NKJP: Elżbieta Baniewicz, Anna Dymna — ona to ja, 1997

— Dzięki — mruknęłam. Szczotka wbiła mi się w środek kołtuna i ugrzęzła. Mam włosy długie, prawie do pasa. Taki popielaty odcień blondu. Nikt mi nie wierzy, że to naturalny kolor. Podobają mi się, tylko bardzo łatwo targają się. Teraz też żałowałam, że nie mam odżywki. To ułatwiłoby rozczesywanie.

NKJP: Danuta Błaszak, Karuzela ku słońcu, 2003

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: kołtun; kołtuna; kołtunach; kołtunami; kołtunem; kołtunie; kołtunom; kołtunów; kołtunowi; kołtuny

zgłoś poprawkę

 2.1. kołtuny (na głowie)

Definicja

kołtunami określa się potocznie czyjeś brudne i rozczochrane włosy; słowo nacechowane negatywnie

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • potocznie:kudły
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Jej córka Maria — babcia Jacka Woźniakowskiego — już jako żona ziemianina, Marcjana Woźniakowskiego, zajmowała się w Biórkowie strzyżeniem kołtunów wiejskim gospodarzom i tłumaczeniem chłopom, co prawda z francuskim akcentem, że są Polakami. Oni wiedzieli tylko, że nad nimi jest proboszcz, dziedzic i cesarz, choć majątek znajdował się kilkanaście kilometrów od Racławic, które zachowywały pamięć o Bartoszu Głowackim.

NKJP: Gazeta Wyborcza, 1997

Gramatyka

rzeczownik plurale tantum rodzaj niemęskoosobowy odmienny

formy w tabelce: 

formy: kołtunach; kołtunami; kołtunom; kołtunów; kołtuny

zgłoś poprawkę

3. kołtun (np. włóczki)

Definicja

kołtun to coś splątanego i skłębionego

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Drzemały podmokłe łąki z oknami mulistych stawów, oblegane murem sitowia, poprzegradzane grząskimi strugami, ledwie widocznymi spod kołtuna splątanych traw. Brzegi ich ostre zaczepiały o ubranie, jak brzytwą cięły dłoń, która nieopatrznie za nie chwyciła, nawet na cholewach myśliwskich butów zostawiały białe zadrapania. W tej gęstwinie lęgły się kaczki.

NKJP: Wojciech Żukrowski, Kamienne tablice, 1966

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: kołtun; kołtuna; kołtunach; kołtunami; kołtunem; kołtunie; kołtunom; kołtunów; kołtunowi; kołtuny

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book