Definicja
grand tour to podróż po Europie, która uważana była za niezbędną część edukacji młodych mężczyzn z bogatych, arystokratycznych rodzin; grand tours były szczególnie popularne w XVIII wieku, a jako ich cele wskazywano pogłębienie wiedzy, nauka języków obcych, poznanie innych kultur, nabycie ogłady towarzyskiej i nawiązanie kontaktów
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Tomasz Kruszewski zwrócił uwagę między innymi na pierwszy francuski
La guide des chemins de France, który ukazał się w 1552 r., wspomniał o mirabiliach, z których w XVII w. korzystali pielgrzymi udający się do Rzymu między trzecią ćwiercią XV a końcem XVII w., opisach podróży szlacheckich, licznych w XVII w. w związku z upowszechnieniem zwyczaju odbywania
grand tour, a także rozmówkach, przydatnych do ćwiczenia znajomości języków obcych w czasie podróży,
XIX-wiecznych przewodnikach po Europie publikowanych przez Karla Baedekera i innych tego typu pracach.
Wiesława Duży, Tomasz Kruszewski, Deliciae Thorunienses. Poszukiwania tożsamości miasta w literaturze podróżniczej, Toruń 2013, ss. 321 [recenzja], „Rocznik Toruński” 2013, t. 40, s. 293
Niestety, skąpa i rozproszona baza źródłowa (szczególnie w przypadku Hylzenów), utrudnia odtworzenie wszystkich etapów edukacji młodzieży z obu tych rodów. Z tego też powodu w niniejszym tekście uwagę skoncentrowano wyłącznie na elemencie stanowiącym ukoronowanie tego długotrwałego procesu — podróży edukacyjnej poza granice ojczyzny, przyjmującej w 2. połowie XVII i w XVIII w. najczęściej postać
Grand Tour. Przypomnijmy, że ów Wielki Objazd nie był popularną w XVI i początkach XVII w. wyprawą na określony uniwersytet, mającą na celu ugruntowanie posiadanego wykształcenia (edukację często kończyło wówczas zdobycie dyplomu uniwersyteckiego), lecz rozkładającą się na wiele miesięcy, czy nawet lat, podróżą po Europie.
Paweł Jeziorski, Podróże edukacyjne zamożnej szlachty z województwa inflanckiego w XVIII wieku. Przykład Borchów i Hylzenów, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2017, t. 24, s. 11
Pół wieku po młodzieńczym
Grand Tour Milutin postanowił odświeżyć wspomnienia i raz jeszcze ujrzeć Europę.
Mikołaj Banaszkiewicz, Refleksja polityczna rosyjskich elit z podróży po Europiew połowie XIX wieku, „Politeja” 2013, nr 26, s. 390
Za pierwsze wyjazdy o charakterze turystycznym, a zatem pierwowzór dla współczesnej turystyki, uznaje się tak zwane
grand tours, czyli bardzo popularne w XVIII wieku wśród młodych arystokratów i intelektualistów angielskich (...) wyjazdy na kontynent (głównie do Francji, Niemiec
i Włoch), odbywane przez nich w celach poznawczych i dla rozrywki. Wśród szlachty i zamożnego mieszczaństwa wyjazdy te traktowane były jako ważny element kształcenia i wychowania młodych ludzi, a człowiek który nie odbył
grand tour — według ówczesnych opinii — nie mógł być uważany za osobę wykształconą. (Alejziak, 2000:16)
Anna Sarzyńska, Turystyka kulinarna. Analiza zjawiska na przykładzie filmu „Jedz, módl się, kochaj”, „Kultura Popularna” 2018, nr, s. 113
