alternacja

alternacja (językozn.)

Definicja

alternacja to w językoznawstwie: wymienne występowanie głosek w obrębie jednego morfemu, zwłaszcza w tematach i rdzeniach wyrazów, np. dąb — dębu

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • oboczność; wymiana; występowanie wymienne
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Jedynym problemem związanym z odmianą przymiotnika może być M. l. mn. form męskoosobowych podtypu twardotematowego. Końcówka -i/-y wywołuje alternacje w spółgłoskowym wygłosie tematu, a czasem także sięgające głębiej wymiany samogłoskowe: wesoły — weseli (chłopcy), wesołe (dziewczyny), analogicznie miły — mili, słaby — słabi, cichy — cisi, pieszy — piesi, młody — młodzi, łysy — łysi, ładny — ładni.

NKJP: Alicja Nagórko, Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Na skutek mazurzenia pojawiają się w gwarach mazurzących inne alternacje, np. g — z (noga — nózka — nózek), ch — s (suchy — susyć — susa) czy w innym zakresie k — c (kotek — kotecek, płaces — płakał) lub też usuwane są pewne oboczności, np. z — ż (mazes — mazać = ogp. mażesz — mazać), s — sz (pise — pisać = ogp. piszę — pisać).

Halina Karaś, gwarypolskie.uw.edu.pl, 2016

zgłoś poprawkę
Pozostały pytania, wątpliwości językowe? A może brakuje Ci czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują użytkownicy pełnej wersji Dobrego słownika.
sprawdź pełną ofertę

Często sprawdzane

  • konwentykiel — Jeszcze o użyciu i pisowni słowa konwentykiel (konwentykl)
  • żul — Odmiana: żuli czy żulów?
  • snop — Odmiana: snopa czy snopu?

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła