aby

1. aby (spójnik)

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • tak aby; w celu
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Matka idzie na skargę do ojca. Ale ojciec nigdy się nie gniewa, tylko prosi, abym tego czy owego nie robił. Matka wprowadza więc w czyn własną metodę wychowawczą i przestaje ze mną rozmawiać.

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Wiedział, w tej ostatniej chwili, że jest porządnym człowiekiem, dobrze życzył światu, bliźnim, a także Polsce, którą na swój zaściankowy sposób kochał przez całe życie. Ale nie wiedział, że będzie bohaterem, a gdyby o tym wiedział, wyraziłby stanowcze życzenie, aby go skreślono. Potem było już za późno! Zaprzeczając jego ideałom wolności i wyszydzając jego proste, krawieckie życie, wyniesiono na ołtarze jego śmierć, jako przykład i wzór.

NKJP: A. Szczypiorski, Początek, 1986

Aby nie zginąć z głodu, muszę sobie radzić inaczej. Oto jak:
Właśnie już Lolo nacisnął i ja nacisnąłem, ze skutkami odmiennymi, które opisałem powyżej. Lolo trzyma w przednich łapkach kawałek smakowicie pachnącej słoninki (mnie ona pachnie smakowiciej niż jemu, bo ja jestem głodny, a on nie), ja mam łapki puste i burczy mi w brzuchu.

NKJP: S. Mrożek, Opowiadania 1974-1979

Gramatyka

spójnik

formy: aby; abym; abyś; abyście; abyśmy

zgłoś poprawkę

2. aby (partykuła)

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • byle; oby
Gramatyka

formy: aby; abym; abyś; abyście; abyśmy

zgłoś poprawkę

3. aby (dawne)

Definicja

aby to przestarzale, dziś gwarowo: tylko, chociaż, ledwie, przynajmniej

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Gramatyka

partykuła

formy: aby

zgłoś poprawkę

4. aby (wykładnik pytania)

Definicja

aby zawarte w pytaniu podkreśla wątpliwość nadawcy tekstu

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • na pewno; przypadkiem
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Czy ty nie miałeś aby córki? — zapytał Keller. Co się z nią dzieje?
— Ma się dobrze.
— Jak się zwie?
— Catherine.

J. Le Carré, Jego uczniowska mość, 2014

Czaja w pomocy nie grał. Czy ty aby byłeś na meczu?

lksszaflary.futbolowo.pl, 09.04.2012

Gramatyka

partykuła

formy: aby

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book