okupacja

Tak więc zamiary i roszczenia polskie i litewskie były całkowicie sprzeczne, wzajemnie się wykluczające. Potwierdziły to pierwsze kontakty i wymiana poglądów. Niemniej jednak podejmowano próby wstępnego ułożenia stosunków. Były to jednak negocjacje pozbawione jeszcze większego praktycznego znaczenia, obszary znajdujące się pod władzą rządu polskiego i litewskiego były bowiem od siebie oddzielone strefą okupacji niemieckiej, a następnie pasmem terytorium, na którym została ustanowiona władza sowiecka. Położenie zaczęło zmieniać się na wiosnę, gdy stawało się coraz bardziej prawdopodobne, że wojska polskie wkroczą na Litwę.

NKJP: W. Michowicz, Historia dyplomacji polskiej, 1995

Pawełek zdał maturę na tajnych kompletach. Trochę zarabiał, trudniąc się pośrednictwem w handlu dziełami sztuki. Ludzie kulturalni i niegdyś zamożni wyprzedawali w czasie okupacji obrazy, meble, książki. Musieli z czegoś żyć. Powstawały nowe fortuny, nieraz ogromne, których źródła nie zawsze były czyste, pochodziły bowiem w części z gospodarczego podziemia, bez którego kraj nie mógłby istnieć jako bezlitośnie wyzyskiwane zaplecze hitlerowskiej machiny wojennej, po części także z rabunku mienia żydowskiego, bo wprawdzie większą część łupu zabierali Niemcy, ale niejeden cenny okruch wpadał do polskich rąk.

NKJP: A. Szczypiorski, Początek, 1986