é ü ą

lamus

1. lamus (budynek)

Definicja

lamus to drewniany lub murowany budynek gospodarczy stawiany dawniej przy dworach; służył do przechowywania zapasów żywności, zbroi, uprzęży, dokumentów itp.

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Wewnątrz rzeźby z XVII w. oraz kropielnice z XV w. Obok plebanii drewniany lamus XVIII w.

NKJP: Przewodnik po Polsce, red. Krystyna Malik, Maria Raciborska, 1996

Łączyło je miejsce zdarzeń, prawdziwy bohater wspomnień, świadek nie zmieniony tamtych lat, szeroko rozparty białymi ścianami, pod zmurszałym dachem z gontów, otoczony bujną zielenią, z tajemniczym lamusem, z pasieką, z sędziwą, rozłożystą lipą, z groblą wiodącą ku rzece, z kamienną postacią Matki Boskiej w otoczeniu starych świerków, otwierającą wąskie dłonie na spotkanie podróżnych, którzy przejeżdżać mieli ciągnącą się za płotem piaszczystą drogą.

NKJP: Witold Zalewski, Pożegnanie twierdzy, 2000

Po chwili ciemne masy budowli dworskich, lamusy i żurawie studzienne zarysowały się przed ich oczyma.

Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, 1884

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: lamus; lamusa; lamusach; lamusami; lamusem; lamusie; lamusom; lamusów; lamusowi; lamusy

zgłoś poprawkę

2. lamus (pomieszczenie)

Definicja

lamus to pomieszczenie służące do przechowywania niepotrzebnych rzeczy; słowo książkowe

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • komórka; magazyn; schowek; skład; składzik
  • potocznie:kanciapa; pakamera
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Pokój był wielki. Na ścianach wisiały barwne materie, a podłogę zaściełały kolorowe futra. Meble sprawiały wrażenie, jakby znalazły się tutaj tylko dlatego, że lamus był już przepełniony.

NKJP: Beata Ostrowicka, Kraina kolorów. Księga intryg, 1999

Chłopak, który pomagał zastrzelonemu w Wólce stelmachowi, wytargał z lamusa ledwo ostrugane deski i zbił z nich trochę krzywą tablicę.

NKJP: Teresa Bojarska, Świtanie, przemijanie, 1996

Strych jest odwiecznym składem, lamusem, muzeum i cmentarzem, na którym grzebie się wszystko, co „spełniło swoją powinność i może odejść” na zakurzony odpoczynek.

NKJP: Kornel Makuszyński, Szatan z siódmej klasy, 1937

Tu i ówdzie, pod ścianami i na podłodze, piętrzyły się czarne blaty, pedały, zwoje strun oraz różne bańki i butle, a w powietrzu unosił się ostry zapach politury. Pokoje były duże, brudne i ciemne. Utrzymanie porządku w tym ogromnym lamusie przekraczało siły i możliwości starej służącej Darii.

NKJP: Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: lamus; lamusa; lamusach; lamusami; lamusem; lamusie; lamusom; lamusów; lamusowi; lamusy

zgłoś poprawkę

3. do lamusa

Definicja

mówimy, że coś zostało odłożone/odesłane itp. do lamusa lub że odeszło (odchodzi) do lamusa, jeśli uznano to za przestarzałe lub niepotrzebne

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
A może to po prostu spisek tajnych służb, które już od dawna wiedziały, że scentralizowana gospodarka jest do niczego, że trzeba znaleźć jakiś wiarygodny sposób zmiany ustroju, odesłania do lamusa komunistycznych dogmatów i miękkiego lądowania dla komunistycznych aparatczyków?

NKJP: Jerzy Surdykowski, Duch Rzeczypospolitej, 1989

1. Kobieta z ciepełkiem — Małgorzata Niemirska. Tradycyjny model Polki, odchodzący dziś do lamusa. W obowiązkowym słownictwie odnajdziemy określenia takie właśnie, jak „ciepełko”, „babskie pogaduszki”, „ciuchy”.

NKJP: Tomasz Raczek, Pies na telewizję, 1999

Do lamusa legend historycznych odłożyliśmy już dawno opowieść o zasadniczej i nieprzekraczalnej granicy, jaka miała dzielić kulturę szlachecką od ludowej.

NKJP: Janusz Tazbir, Silva rerum historicarum, 2002

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: (___ lamusa) odchodzić do; odejść do; odesłać do; odłożyć do; odstawić do; przejść do; trafić do
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: (do lamusa ___) historii
Gramatyka

frazem przysłówkowy

formy: do lamusa

zgłoś poprawkę

4. z lamusa

Definicja

mówimy, że coś zostało wydobyte/wyciągnięte itp. z lamusa, jeśli zostało ponownie użyte, choć było już uznane za przestarzałe, niepotrzebne lub było zapomniane

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Przyjęta przez Hawkinga taktyka autokreacji jest nad wyraz skuteczna — dla postępowych mediów nie ma nic lepszego niż aura potencjalnego choćby męczeństwa, wykorzystująca stereotyp konfliktu między nauką a religijnym fundamentalizmem, co pozwala wyciągnąć z lamusa historyczne przykłady Kopernika, Bruna, Galileusza.

NKJP: Edwin Bendyk, Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002

I zapewne twórczość Dudeneya byłaby znana tylko nielicznym, gdyby nie niestrudzony Martin Gardner. Tak jak wydobył z lamusa twórczość Samuela Loyda, tak przypomniał całemu światu łamigłówki Dudeneya.

NKJP: Gazeta Wyborcza, 1993

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: wyciągać; wyciągnąć
Gramatyka

frazem przysłówkowy

formy: z lamusa

zgłoś poprawkę

5. lamus (osoba)

Definicja

lamus to ktoś wyjątkowo nieporadny; słowo potoczne i obraźliwe

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • ciapa; ciota; frajer; gamoń; kujon; laluś; leszcz; niedojda; niedorajda; nieudacznik; odludek; oferma; samotnik; sierota; słabeusz
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Ciemna szyba opuszcza się. — Oddaj ku... kluczyki, i przeproś — pada ze środka. Po chwili chłopak ląduje w bagażniku i zostaje wywieziony... Jego koledzy nie mogą wyjść z podziwu, że facet wyglądający na lamusa ma takie znajomości.

NKJP: Życie Warszawy, 2001

Tydzień temu zakończyli szkołę. Jak mu poszło? Lufa z historii — wyznał. Profesor zawziął się, co tam mówić, profesor jest nieżyciowy, jest wyraźnie planowy. Z takim lamusem nie sposób się dogadać.

NKJP: Ryszard Kapuściński, Busz po polsku, 2007

Dałem się podejść, jak idiota. Stary numer z przebierańcem. Bezdomny chciał na jedzenie, a jak mu nie dałem, zaczął mi rozwalać tylne światła. Dałem się złapać na taki stary numer! Jak ostatni lamus!

NKJP: Radosław Figura, Samo życie, odcinek 194, 2010

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskoosobowy nacechowany odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: lamus; lamusa; lamusach; lamusami; lamusem; lamusie; lamusom; lamusów; lamusowi; lamusy

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book