hasło dnia (dziś w pełnym dostępie dla wszystkich) gołda

Dlaczego na wódkę mówi się gołda? Anna Dąbrowska w „Słowniku eufemizmów polskich” (2005) wskazuje na eufemistyczne przeniesienie nazwy goldwasser:

Eufemizm utworzony na zasadzie przeniesienia nazwy wódki gdańskiej, w której pływają niewielkie płatki złota; od niem. Gold ‘złoto’.

Co ciekawe, hasło gołda (i gołdus) znajdziemy w „Słowniku języka polskiego” pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego, W. Niedźwiedzkiego, w tomie I (1900 r.):

[Gołda, y, blm.] ruda żelazna. <p. Hałda>
[Gołdus, a, lm. y] p. Gałdus.

Parę wyjaśnień: hasła w tym słowniku podawano zawsze od wielkiej litery, w nawiasach kwadratowych zaznaczano wyrazy gwarowe, a w nawiasach trójkątnych podawano etymologię. Cytowane hasło zdaje się nas do niczego nie przybliżać, ale byliśmy dociekliwi i trafiliśmy do hasła gałda:

Gałda, y, lm. y 1. ┼ p. Giełda. 2. [G.]= a) zabawa, obchodzona w porze zimowej przez kawalerów; uczta rozpustna, obżarta: G. djabelska (= bankiet djabłów). b) pijaństwo, opilstwo: Cały zarobek obraca na gałdę. c) wódka. Por. Gałdus, Gołda.

Mamy więc gałdę jako przestarzale giełdę (znaczenie nr 1, krzyżyk symbolizuje wyraz staropolski) oraz trzy drobniejsze znaczenia zgromadzone pod cyfrą 2, wszystkie związane z alkoholem. A oto i hasło gałdus:

[Gałdus, a, lm. y, Gałdziarz, Gołdus, Gałdys] pijak. Por. Gałda.

Czy te zapisy słownikowe mogą być zgodne z pochodzeniem gołdy podanym przez Dąbrowską? Na pewno się nie wykluczają, bowiem gdański goldwasser to trunek obecny w Polsce od dawna, a pod tą nazwą znany na pewno w XIX wieku.

Trzeba dodać jeszcze, że samo słowo gołda rzeczywiście znane jest raczej w północnej połowie Polski. Prócz tego używane jest w gwarze przestępczej (grypsera) na określenie wódki, zwykle czystej.