deszcz

1. deszcz (woda)

Definicja

deszcz to krople wody spadające z chmur

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki

Odmiana: deszczów czy deszczy? Zostaliśmy sprowokowani. Oto na facebookowym profilu „Błędy i owędy”, opisanym jako „językowy fanpage Uniwersytetu Śląskiego”, czytamy:

Mimo szerzenia się końcówki -y w dopełniaczu liczby mnogiej rzeczowników męskich na -sz, -cz, -c (por. funduszy i funduszów, zniczy i zniczów) forma fleksyjna *deszczy uznawana jest nadal za błąd. Poprawna forma została zatem użyta w zdaniu drugim: 'Wysłuchaliśmy referatu na temat kwaśnych deszczów w Europie'.

Może nie nóż, ale pióro się w kieszeni leksykografa otwiera. Bo oto mamy do czynienia z kolejnym łańcuszkiem nieprawdy. Ile to my już takich łańcuszków na blogu opisywaliśmy (choćby 2484).
A wszystko przez

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 4100 pozostałych informacji poprawnościowych.

zamów

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)

brzydka pogoda; burza; chlapa; mżawka; niepogoda; oberwanie chmury; opad; plucha; ulewa; zachmurzenie
potocznie:pompa

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Bezzębne oblicze nocy majaczyło zza więziennego śmietnika. Apelowy dziedziniec rozmazywał się pod brzemieniem strug deszczu.

NKJP: Zdzisław Smektała, Chcica czyli Billie Holiday to kurwa. Poemat romantyczny, 2006

Niewielu mieszkańców stać na elektryczne oświetlenie, a prowizoryczne źródła światła mokną w strugach tropikalnych deszczy.

Christopher Dickey, Newsweek, 7–13.10.2013, nr 41, s. 6

Słownik antonimów przeciwstawne znaczeniowo

Zyskaj pełny dostęp

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)

frazeologia, frazemy: jak grzyby po deszczu; jak kania dżdżu; kwaśny deszcz; z deszczu pod rynnę; z dużej chmury mały deszcz
kolokacje czasownikowe lewostronne: (___ deszczu) moknąć na; uniknąć
kolokacje czasownikowe prawostronne: (deszcz ___) bębni; kropi; leje; lunął; mży; pada; popaduje; siąpi; siecze; spadł; ustał; zacina; zmoczył
kolokacje przymiotnikowe: jesienny; obfity; przelotny; rzęsisty; ulewny
kolokacje rzeczownikowe lewostronne: (___ deszczu) kropla; strugi
czynność: deszczować
przymiotnik: deszczowy; podeszczowy
skarbonka słowotwórcza: deszczomierz; deszczownia; deszczownica; deszczówka; rozdeszczyć się
zdrobnienie: deszczyk
zgrubienie: deszczysko
skarbonka semantyczna: dżdżu

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

Odmiana w przyjaznej postaci — zyskaj pełny dostęp

formy alfabetycznie: deszcz; deszczach; deszczami; deszcze; deszczem; deszczom; deszczowi; deszczów; deszczu; deszczy

zgłoś poprawkę

1.1. kwaśny deszcz

Definicja

kwaśny deszcz to deszcz z zawartością rozcieńczonego kwasu siarkowego i azotowego, powstający w wyniku zanieczyszczeń, działający szkodliwie na florę, glebę itd.

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Wszystko wokół jest zatrute, nawet popularne działki w miejskich ogródkach są skażone przez spaliny aut, kwaśne deszcze, nawozy sztuczne i pestycydy.

NKJP: Edward Rozumowski, Reiki. Naturalna metoda uzdrawiania przez nakładanie rąk, 2008

W tych rejonach Polski, gdzie padają kwaśne deszcze, silos po kilku latach traci srebrny połysk.

NKJP: Gazeta Wyborcza, 1994

Gramatyka

frazem rzeczownikowy rodzaj męskorzeczowy odmienny

Odmiana w przyjaznej postaci — zyskaj pełny dostęp

formy alfabetycznie: kwaśnego deszczu; kwaśnemu deszczowi; kwaśne deszcze; kwaśnych deszczach; kwaśnych deszczów; kwaśnych deszczy; kwaśnymi deszczami; kwaśnym deszczem; kwaśnym deszczom; kwaśnym deszczu; kwaśny deszcz; kwaśny deszczu

zgłoś poprawkę

1.2. z deszczu pod rynnę

Definicja

mówimy, że ktoś wpadł/trafił (lub wpada/trafia) z deszczu pod rynnę, jeśli chcemy powiedzieć, że jego sytuacja zmieniła się na gorszą, niż była

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Niezadowolony ze swoich podkomendnych, bardziej zainteresowanych wódką i miejscowymi białogłowami, prosi o nowych żołnierzy. I wkrótce otrzymuje — same kobiety. Jest więc przekonany, że wpadł z deszczu pod rynnę.

NKJP: Esensja, 2009

Doświadczenie historyczne podpowiada, że ratowanie demokracji przez „oświecony zamach stanu” oznaczać musi wpadnięcie z deszczu pod rynnę.

NKJP: Gazeta Wyborcza, 1995

Jak się okazało, nie był to dobry wybór. Dwa lata ostrych starć z centralą w Paryżu wystarczyło. Le Guern odszedł z Canal Plus i został szefem Petrolinvestu. Z deszczu trafił pod rynnę. W tym czasie spółka Ryszarda Krauzego miała poważne problemy finansowe. Francuz musi zmagać się z nimi do dziś, ściągając na siebie gromy drobnych akcjonariuszy.

Anna Kowalik, Filip Kowalik, Forbes 09/2014, s. 132

Gramatyka

frazem nieodmienny

formy: z deszczu pod rynnę

zgłoś poprawkę

2. deszcz (np. kwiatów)

Definicja

deszcz czegoś (zwykle tego, czym można obsypać) to duża ilość tego

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)

grad; masa; mnóstwo; obfitość; seria; wysyp; zatrzęsienie

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Najpierw ten deszcz goździków, rzucanych przez studentów, tworzący u stóp Papieża kwietny dywan, w którym on dosłownie brodził.

NKJP: Paweł Zuchniewicz, Jan Paweł II: „Będę szedł naprzód”. Powieść biograficzna, 2009

W ciągu niecałej minuty oddziały wroga zostają zasypane deszczem rakiet.

esensja.stopklatka.pl, 16.07.14

Roran zamrugał, słysząc deszcz spadających na trapera pytań.

esensja.stopklatka.pl, 16.07.14

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)

kolokacje rzeczownikowe prawostronne: gratulacji; konfetti; medali; nagród; pieniędzy; pochwał; róż; zaszczytów; złota

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

Odmiana w przyjaznej postaci — zyskaj pełny dostęp

formy alfabetycznie: deszcz; deszczach; deszczami; deszcze; deszczem; deszczom; deszczowi; deszczów; deszczu; deszczy

zgłoś poprawkę

2.1. deszcz meteorów

Definicja

deszcz meteorów to zjawisko okresowego nasilenia liczby meteorów z tego samego roju przelatujących przez atmosferę ziemską (widocznych na niebie jako „spadające gwiazdy”)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Będzie to najbardziej spektakularny deszcz meteorów od lat — najśmielsze prognozy mówią nawet o tysiącu „spadających gwiazd” na godzinę.

technologie.gazeta.pl, 23.05.14

Gramatyka

frazem rzeczownikowy rodzaj męskorzeczowy odmienny

Odmiana w przyjaznej postaci — zyskaj pełny dostęp

formy alfabetycznie: deszczach meteorów; deszczami meteorów; deszczem meteorów; deszcze meteorów; deszczom meteorów; deszczowi meteorów; deszczów meteorów; deszczu meteorów; deszczy meteorów; deszcz meteorów

zgłoś poprawkę

1. deszcz (woda)

Definicja

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki

Zyskaj dostęp do tej i 4100 pozostałych informacji poprawnościowych.

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Słownik antonimów przeciwstawne znaczeniowo

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)

Gramatyka

1.1. kwaśny deszcz

Definicja

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Gramatyka

1.2. z deszczu pod rynnę

Definicja

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Gramatyka

2. deszcz (np. kwiatów)

Definicja

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)

Gramatyka

2.1. deszcz meteorów

Definicja

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

Gramatyka

Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła