aby

1. aby (spójnik)

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Czy wolno użyć spójnika aby na początku zdania? W popularnych portalach pojawiły się zarówno pytania w tej sprawie, jak i wypowiedzi głoszące, że od spójnika aby nie można zaczynać zdań. Także do nas pisali w tej sprawie zdezorientowani Czytelnicy. Skąd takie pomysły? Może komuś się pomyliło z potępianym przez nauczycieli a więc, które odpytywanemu skazańcowi dostarcza cennych sekund na rozpaczliwe poszukiwanie wiedzy w zakamarkach zajętego czym innym umysłu? Sprawa okazała się poważniejsza. Ktoś zastawił logiczne sidła na ludzi dobrej woli. Czyżby spisek?
Czy można napisać a by? Spójnik aby od bardzo dawna nie ma niczego wspólnego z cząstką trybu przypuszczającego -by. Dwuelementowe a by może się zatem pojawić w tekstach nie jako
Aby składnia się zgadzała... Spójrzmy na dwa zdania dotyczące ustawień prywatności na stronie www:

Aby dostosować swoje preferencje, prosimy zalogować się do konta i (...).
Aby uzyskać dostęp do (...), prosimy o wypełnienie formularza.

Od razu widać, że coś tu nie gra z

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 4980 pozostałych informacji poprawnościowych.
zamów
Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • tak aby; w celu
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Matka idzie na skargę do ojca. Ale ojciec nigdy się nie gniewa, tylko prosi, abym tego czy owego nie robił. Matka wprowadza więc w czyn własną metodę wychowawczą i przestaje ze mną rozmawiać.

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Wiedział, w tej ostatniej chwili, że jest porządnym człowiekiem, dobrze życzył światu, bliźnim, a także Polsce, którą na swój zaściankowy sposób kochał przez całe życie. Ale nie wiedział, że będzie bohaterem, a gdyby o tym wiedział, wyraziłby stanowcze życzenie, aby go skreślono. Potem było już za późno! Zaprzeczając jego ideałom wolności i wyszydzając jego proste, krawieckie życie, wyniesiono na ołtarze jego śmierć, jako przykład i wzór.

NKJP: A. Szczypiorski, Początek, 1986

Aby nie zginąć z głodu, muszę sobie radzić inaczej. Oto jak:
Właśnie już Lolo nacisnął i ja nacisnąłem, ze skutkami odmiennymi, które opisałem powyżej. Lolo trzyma w przednich łapkach kawałek smakowicie pachnącej słoninki (mnie ona pachnie smakowiciej niż jemu, bo ja jestem głodny, a on nie), ja mam łapki puste i burczy mi w brzuchu.

NKJP: S. Mrożek, Opowiadania 1974-1979

Gramatyka

spójnik

formy: aby; abym; abyś; abyście; abyśmy

2. aby (partykuła)

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • byle; oby
Gramatyka

formy: aby; abym; abyś; abyście; abyśmy

3. aby (dawne)

Definicja

aby to przestarzale, dziś gwarowo: tylko, chociaż, ledwie, przynajmniej

Ciekawostki
Mam aby dwa jabłka Występowanie aby w znaczeniach zbliżonych do ‘tylko’, ‘przynajmniej’, ‘choćby’, np. Mam aby dwa jabłka, skłoniło jednego z naszych Czytelników do poproszenia nas o wyjaśnienie zagadnienia i wskazanie jego geograficznego zasięgu. Nasz Czytelnik zna je z okolic Opola Lubelskiego i Kazimierza Dolnego. Piszący te słowa redaktor Dobrego słownika A. Czesak słyszał je

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 1563 pozostałych ciekawostek.
zamów
Gramatyka

partykuła

formy: aby

4. aby (czy)

Definicja

aby zawarte w pytaniu podkreśla wątpliwość nadawcy tekstu

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Ludzie mylą Niniejsze znaczenie jest w pełni poprawne.

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 4980 pozostałych informacji poprawnościowych.
zamów
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • na pewno; przypadkiem
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Czy ty nie miałeś aby córki? — zapytał Keller. Co się z nią dzieje?
— Ma się dobrze.
— Jak się zwie?
— Catherine.

J. Le Carré, Jego uczniowska mość, 2014

Czaja w pomocy nie grał. Czy ty aby byłeś na meczu?

lksszaflary.futbolowo.pl, 09.04.2012

Gramatyka

partykuła

formy: aby

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź ofertę

Często sprawdzane

  • mariackiMariacki — jaką literą i kiedy?
  • katechizmKATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO — od jakich liter pisać?
  • Dubois — Czy nazwisko Dubois się odmienia?

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book