Decyzja o przekształceniu
Hagii Sophii w meczet wywołała ból, smutek i oburzenie wśród prawosławnych, a także chrześcijan innych wyznań na całym świecie, dla których świątynia jest symbolem chrześcijańskiej cywilizacji i kultury. Słowa krytyki wyrazili liczni hierarchowie, politycy, przedstawiciele wielu międzynarodowych organizacji.
Ubolewanie z powodu decyzji tureckich władz wyraził patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej, który powiedział, że świątynia Mądrości Bożej jest jednym z najważniejszych zabytków ludzkiej cywilizacji i należy do całej ludzkości.
przegladprawoslawny.pl, 21.07.2020
Po wymianie wstępnych not dyplomatycznych Leon IX zlecił całą tę sprawę kardynałowi Humbertowi, który stanął na czele misji dyplomatycznej skierowanej z Rzymu do Konstantynopola.
W pamięci późniejszych pokoleń pozostała scena, kiedy Humbert rzucił na ołtarz katedry Konstantynopola (
Hagia Sofia) bullę ekskomunikującą Cerulariusza (16 VII 1054 r.). W odpowiedzi na to patriarcha Cerulariusz zwołał synod lokalny, który potępił bullę Humberta jako "bezbożny dokument" i ekskomunikował legatów papieskich na czele z Humbertem (24 VII 1054 r.). Tak oto akcja papieska mająca na celu zawarcie przymierza i wzmocnienie jedności z Konstantynopolem, zakończyła się nowym rozłamem, który okazał się bardziej doniosły w skutkach niż którykolwiek z dotychczasowych.
NKJP: D. Olszewski, Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996