sól

1. sól (chemia)

Definicja

sól to związek chemiczny będący produktem reakcji kwasu z zasadą, w którym wodór obecny w kwasach został zastąpiony przez metal; sole są zwykle ciałami stałymi i występują w przyrodzie jako minerały, składniki wód i organizmów żywych

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Proces defekacji mokrej polega na strącaniu wapniowych soli kwasów szczawiowego, cytrynowego, fosforowego i innych.

NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński, Odory, 2002

Szczepionki zawierają aluminium w postaci soli glinu. Pierwiastek ten kojarzy się z toksycznymi zatruciami u ludzi, ponieważ stosowany w dużych dawkach może się odkładać w różnych narządach. Jednak jak wykazują badania naukowe, organizm dziecka usuwa sole glinu, których mikroskopijne ilości są zawarte w szczepionkach. Sole glinu są związkami wykorzystywanymi w medycynie od czasów starożytnych (Grecy używali siarczanu glinu jako środka odkażającego) do dziś (np. wodorowęglan glinu wchodzi w skład leków na zgagę).

Izabela Filc-Redlińska, Szczepionki. Nie daj się zwariować, 2016

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: sypać; warzyć
  • kolokacje przymiotnikowe prawostronne: drogowa; kamienna; morska
  • kolokacje rzeczownikowe lewostronne: bryła; bryłka; kopalnia; kryształki; kryształy; pokłady; roztwór; tona; warzelnia; wydobycie
  • czynność: odsolić
  • przymiotnik: solny
zgłoś poprawkę

 1.1. sole mineralne

Definicja

sole mineralne to nieorganiczne związki chemiczne, ważny składnik szkieletu prawie wszystkich zwierząt (nadają mu dużą twardość), regulujące stan uwodnienia komórek, będące źródłem jonów aktywujących określone enzymy lub uczestniczących w przewodzeniu impulsów nerwowych

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Szybki rozwój korzenia umożliwia kiełkującej roślinie rozpoczęcie pobierania wody i soli mineralnych.

Teraz biologia, red. Waldemar Lewiński, cz. 2, 2013

zgłoś poprawkę

 1.2. sól kamienna

2. sól (w kuchni)

Definicja

sól to biała, sypka substancja używana jako przyprawa lub do konserwacji jedzenia

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
  • specjalistycznie:chlorek sodu; sól kuchenna
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Noce były ciepłe, więc spali na ziemi, na zabranych z domów kołdrach. Mężczyźni całe dnie kopali ziemianki, cięli drzewo. Kobiety, jak we wsi, gotowały i pożyczały sobie wzajemnie soli do ziemniaków.

NKJP: Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, 1996

Przepisano mi bezsolną dietę. Jajko bez soli nauczyłam się jeść, ale rosół był okropny. Dostawałam witaminy w pastylkach i pepsynę na apetyt, leżałam plackiem i nie chciało mi się nawet palcem ruszyć.

NKJP: Henryk Grynberg, Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: brakować; dodać; dodawać; rozsypać; spożywać; używać
  • kolokacje przymiotnikowe: gruboziarnista; jodowana
  • kolokacje rzeczownikowe lewostronne: beczka; dodatek; domieszka; działanie; garść; grudka; kilogram; nadmiar; odrobina; resztka; skład; smak; szczypta; szklanka; warstwa; worek; wpływ; zapas; ziarenko; źródło
  • czynność: dosolić; odsolić; osolić; posolić; przesolić; solić
zgłoś poprawkę

3. sól ziemi

Definicja

solą jakiejś ziemi nazywamy najbardziej wartościowych ludzi w danej społeczności

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
A naprawdę potrzeba, żebyś znalazł Boga jak skarb najdroższy, jak najpiękniejszą perłę. Gdy będziesz szczęśliwy i uspokojony, mądry i radosny, wtedy szukać cię będą, jak soli tej ziemi, i iść za tobą, jak za światłem tego świata.

NKJP: Mieczysław Maliński, Zamyślenia, 1998

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź ofertę

Często sprawdzane

  • egzekutor — Egzekutorzy czy egzekutorowie
  • sierota — Odmiana: sierot czy sierót?
  • Barbados — O mieszkańcach Barbadosu i przymiotniku

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book