przestroga

1. przestroga (dawana)

Definicja

jeśli dajemy komuś przestrogę, to mówimy mu, troszcząc się o niego, że nie powinien czegoś robić, gdyż inaczej może stać się mu coś złego

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Łączliwość przestrogi (1) Jeśli chodzi o to, co jeszcze robi się z przestrogą prócz jej dawania, to pokazują to lewostronne kolokacje czasownikowe pokazane poniżej w „Sieci słów”. Tu warto jeszcze dodać, że

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 3688 pozostałych informacji poprawnościowych.
zamów
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • informacja; komunikat; meldunek; memento; namowa; napomnienie; ostrzeżenie; pomoc; porada; pouczenie; rada; upomnienie; wskazówka; zwrócenie uwagi
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Najgroźniejsi są boma boys — gangi rozpasanych opryszków, które napadają, biją i rabują, straszna, pustosząca wszystko szarańcza. Szybko zwęszą, że zamieszkał tu jakiś samotny Europejczyk. A dla nich Europejczyk to bogacz. Kto cię wówczas obroni?
A jednak uparłem się. Nie słuchałem przestróg, byłem zdecydowany. Trochę może dlatego, że czasem zżymałem się na ludzi, którzy przyjeżdżają tu, mieszkają w „małej Europie” czy „małej Ameryce” (tj. w luksusowych hotelach) i wyjeżdżają, chwaląc się potem, że byli w Afryce.

Ryszard Kapuściński, Heban, 1998, s. 118

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: dać; dawać; pamiętać; powtarzać; słuchać; udzielać

2. przestroga (dla kogoś)

Definicja

coś jest dla kogoś przestrogą, jeśli może on na podstawie tego wyciągnąć wnioski i dzięki temu uniknąć czegoś złego

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Ku przestrodze młodego pokolenia czy ku przestrodze młodemu pokoleniu? Cała ta kwestia jest niezmiernie ciekawa. O ile bowiem spodziewaliśmy się przyłączania przez ku przestrodze frazy rzeczownikowej w celowniku (czyli ku przestrodze komuś), o tyle okazało się, że decydującą rolę gra tu...
Łączliwość przestrogi (2) Przestroga w tym znaczeniu może przyłączać frazę dla kogoś, np. To było dla niej przestrogą, oraz
Przestroga na przyszłość? Pojawia się takie połączenie w tekstach, por.

(...) doznałem dostatecznie silnego szoku, by stał się on dla mnie przestrogą na przyszłość. (NKJP: Mirosław Sokołowski, Gady, 2007)

Notuje je też wśród możliwych połączeń

Pełną treść widzą tylko abonenci Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do tej i 3688 pozostałych informacji poprawnościowych.
zamów
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • lekcja; lekcja pokory; nauczka; nauka; sygnał ostrzegawczy; znak
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Dlatego warto wiedzieć, z kim się ma do czynienia. — Pamiętam pierwsze zebranie, podczas którego spółdzielcy z ulicy Rusznikarskiej wnieśli o zmianę i rozszerzenie Rady Nadzorczej, ale zarząd uchwały nie wykonał i nie zwołał walnego zgromadzenia. Że też nie było to dla mnie przestrogą — mówi dziś pani L., którą ostatnio wykluczono ze spółdzielni.

NKJP: Gazeta Krakowska, 2002

W Warszawie policjanci wręczali kierowcom makabryczne zdjęcia ofiar wypadków ku przestrodze, na Mokotowie zapalił się autobus linii 122, a na Kinowej wywróciła się karetka wioząca wątrobę do przeszczepu. Kierowca, pielęgniarka i lekarz trafili z potłuczeniami do szpitala, wątroba ocalała i tego samego dnia została przeszczepiona pacjentowi kliniki na Banacha.

NKJP: Zygmunt Miłoszewski, Uwikłanie, 20007

Pozostały pytania, wątpliwości językowe? A może brakuje Ci czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują użytkownicy pełnej wersji Dobrego słownika.
sprawdź pełną ofertę

Często sprawdzane

  • tak że — Częsty błąd
  • doń — Poprawne użycie
  • paradontoza — Warianty: paradontoza, paradentoza, parodontoza

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła