hasło dnia (dziś w pełnym dostępie dla wszystkich) nasięźrzał

Nasięźrzał rośliną miłości. I trochę o nazwie Sama nazwa, dla wielu brzmiąca dziś bardzo po staropolsku, może być tłumaczona jako na-się-źrzał, czyli ‘na się patrzał’, gdyż dawniej coś zobaczył to było coś uźrzał. Zatem w nazwie tej kryje się już ta niezwykła, jak wierzono, zdolność rośliny do zwracania ludzi ku sobie. A wszystko z powodu wyglądu tej małej paproci, mającej tylko jeden liść, z którego wychodzi cienki kłos z owocowaniem. Co kojarzyło się z językiem węża, a tu już blisko do analogii z rajem, Ewą itd.

Ale magiczne właściwości nasięźrzału objawiały się ponoć tylko wtedy, gdy został on w specjalny sposób zerwany. W „Encyklopedii staropolskiej” Zygmunta Glogera opisywano rzecz następująco:

Lud opowiada, że dziewczyna, chcąc zjednać sobie miłość chłopca, musi zdobyć tę paproć w szczególniejszy sposób. A więc upatrzywszy sobie za dnia miejsce, gdzie rośnie nasięźrzał, musi iść tam o północy nago i obróciwszy się tyłem — żeby jej djabeł nie porwał — rwać go, wymawiając pewną formułę, której liczne warjanty posiadamy — a więc np. taką:
Nasięźrzale, nasięźrzale,
Rwę cię śmiale,
Pięcią palcy, szóstą dłonią,
Niech się chłopcy za mną gonią;
Po stodole, po oborze,
Dopomagaj, Panie Boże.