é ü ą

modalność

1. modalność (językoznawstwo)

Definicja

modalność to w językoznawstwie: wyrażenie w wypowiedzi stosunku osoby mówiącej do treści tej wypowiedzi; w języku polskim modalność jest wyrażana przez tryb czasownika (np. modalność oznajmująca, przypuszczająca, rozkazująca) i/lub za pomocą partykuł i intonacji (np. modalność rozkazująca, pytająca)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Tomasz Czarnecki uznał, że zdania Co by tu zrobić? i Co bym tu zrobił? nie przekazują identycznej informacji modalnej: „kontrastują tu ze sobą dwa typy modalności: deliberacja i hipotetyczność”, zob. O formie tzw. trybu przypuszczającego we współczesnym języku polskim, „Język Polski” 1973, nr 5, s. 341.

M. Gębka-Wolak, Ile form bezokolicznikowych jest w paradygmacie czasownika? Problem trybu przypuszczającego bezokolicznika, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2010, t. 17, s. 32

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: modalność; modalności; modalnością; modalnościach; modalnościami; modalnościom

zgłoś poprawkę

2. modalność (logika)

Definicja

modalność to w logice: charakterystyka sądów logicznych (tzn. zdań, o których można powiedzieć, że są prawdziwe lub fałszywe) pod względem stopnia pewności, z jakim zdania te coś orzekają

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Modalność zdań — wynikająca z logiki Arystotelesowskiej — charakteryzuje zdanie pod względem stopnia pewności (kategoryczności) faktów, o jakich orzekają; wyróżnia się 3 typy zdań modalnych: asertoryczne (jest tak a tak), apodyktyczne (musi być tak a tak), problematyczne (może być tak a tak). „Musi” może być związane z funktorami modalnymi.

S. Juszczyk, Aspekty modalnościowe edukacji medialnej, „Chowanna” 2009, tom jubiletuszowy, s. 56

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: modalność; modalności; modalnością; modalnościach; modalnościami; modalnościom

zgłoś poprawkę

3. modalność (psychologia)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Modalność odnosi się do sposobu reagowania na bodźce płynące z zewnątrz. Uczący się postrzegają otaczającą ich rzeczywistość poprzez różne kanały sensoryczne. Wyróżniamy cztery rodzaje modalności (Elis, 1995, s. 506):
1. Modalność wzrokowa (ang. visual) (...)
2. Modalność słuchowa (ang. auditory) (...)
3. Modalność kinestetyczna (ang. kinaesthetic) (...)
4. Modalność dotykowa (czuciowa, ang. tactile) (...)
Z modalnością kinestetyczną silnie związana jest modalność dotykowa / czuciowa, stąd część psychologów łączy je ze sobą, prezentując modalność kinestetyczno-czuciową.

S. Juszczyk, Aspekty modalnościowe edukacji medialnej, „Chowanna” 2009, tom jubiletuszowy, s. 56–57

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: modalność; modalności; modalnością; modalnościach; modalnościami; modalnościom

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book