Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Powiązanie motywów religijnych z patriotycznymi sprawiło, że zaborcy widzieli w krzyżach i kapliczkach realne zagrożenie. Dlatego na terenie Kongresówki (podobnie jak na Litwie) generał Murawiow wydał ukaz zabraniający stawiania nowych i remontowania starych krzyży i kapliczek. Również w zaborze pruskim niszczono je w latach Kulturkampfu, bismarckowskiej polityki wynaradawiania. Nie inaczej postępowali Niemcy w okresie ostatniej wojny, okupując kraj. Nie kochała krzyży i kapliczek władza ludowa, niszcząc zwłaszcza te, które upamiętniały kampanię wrześniową i miejsca walk oddziałów Armii Krajowej. W latach pięćdziesiątych decydowano się np. przeprowadzić w Warszawie niepotrzebny remont ulicy, by przy tej okazji usunąć kapliczkę przy niej stojącą. Ta „wojna” nie była jednak do wygrania przez władze.
NKJP: Aleksander Jackowski, Polska sztuka ludowa, 1974
