SPP O kobiecie, która jest muzykiem
Muzyczka w filharmonii, w pełnym dostępie dla każdego

Można wyobrazić sobie cztery możliwości:
1. używanie ogólnego rzeczownika muzyk: wspaniały muzyk Anna Kowalska, ze wspaniałym muzykiem Anną Kowalską,
2. używanie nieodmiennego rzeczownika muzyk, mającego gramatyczny rodzaj żeński: wspaniała muzyk Anna Kowalska, ze wspaniałą muzyk Anną Kowalską,
3. używanie rzeczownika muzyczka: wspaniała muzyczka Anna Kowalska, ze wspaniałą muzyczką Anną Kowalską,
4. obejście, czyli używanie innych nazw.
Omówmy je krótko z odniesieniem do uzusu.

1. Używanie ogólnego rzeczownika muzyk: wspaniały muzyk Anna Kowalska, ze wspaniałym muzykiem Anną Kowalską

To klasyczny, tradycyjny sposób. Tak też kobiety bywają podpisywane w nazwach funkcji, np. na listach pracowników instytucji kulturalnych. Albo same tak się podpisują na profilach mediów społecznościowych: „Agnieszka (…) — muzyk, dyrygent, manager, pedagog”.
Spójrzmy też na taki przykład

Warsztaty literackie „Fotel czasu” z autorką, pedagogiem, muzykiem Anną Czerwińską-Rydel. (ksiaznicaplocka.pl, 20.09.2023)

Autor opisu wydarzenia nie chciał widać użyć słów pedagożka, muzyczka.

2. Używanie nieodmiennego rzeczownika muzyk, mającego gramatyczny rodzaj żeński: wspaniała muzyk Anna Kowalska, ze wspaniałą muzyk Anną Kowalską

Dla wielu nazw schemat standardowy (pani premier, pani major), tu w ogóle nie działa, tzn. nie jest w użyciu.

3. Używanie rzeczownika muzyczka: wspaniała muzyczka Anna Kowalska, ze wspaniałą muzyczką Anną Kowalską

Podstawowy problem? Homonimia. „Muzyczka to jest w telefonie”, może ktoś złośliwie powiedzieć. Nie znaczy to, że homonimia dyskwalifikuje słowo muzyczka, do reżyserki się przyzwyczailiśmy. Choć tu muzyczka ma podstawowe znaczenie bardziej, by tak rzec, niepoważne, a jeśli mamy mówić o poważnym muzyku kobiecie z orkiestry…

Z drugiej strony forma muzyczka jest w pełni regularnym wyrazem pochodnym od słowa muzyk. Nie ma więc żadnych gramatycznych powodów, by jej nie używać:

Nie po raz pierwszy wyznaję, że jestem zwolennikiem postaci z feminatywnymi przyrostkami. Są one odwieczną typologiczną cechą języków słowiańskich, upraszczającą wiele poczynań komunikacyjnych, więc wzrost ich frekwencji w ostatnim czasie jest w moim odczuciu w silniejszym stopniu powrotem do tradycji niż przejawem ruchów feministycznych. Oczywiście, muzyczka definiowana jest w każdym słowniku jako zdrobnienie od muzyki, ale nie znalazłem leksykonu, który by jej również nie uznawał za żeńską formę rzeczownika rodzaju męskiego muzyk. A czyż nie brzmią naturalniej od syntagm polska muzyk, wybitna muzyk, uzdolniona muzyk tożsame formalnie połączenia polska muzyczka, wybitna muzyczka, uzdolniona muzyczka?! Bronię zatem muzyczki, owszem – zdecydowanie się za nią opowiadam. (Jan Miodek, Polszczyzna. 200 felietonów o języku, 2022, s. 222)

Da się też znaleźć przykłady w rodzaju:

W 2018 roku MONT wraz z Barbarą Wrońską, wybitną muzyczką, najbardziej znaną z projektu „Ballady i Romanse” stworzył spektakl-koncert „Morze” w reżyserii Pii Partum. (nowyteatr.org, dostęp 04.10.2023)

Można dodać jeszcze, że rzeczownik muzyczka nazywający kobietę był obecny w polszczyźnie od dawna. Notowali go autorzy „Słownika języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego (z lat 1958–1969), choć, co ciekawe, z kwalifikatorem przestarzałe. Umieścili w haśle cytaty ze Stefana Żeromskiego, z Antoniego Odyńca i z listów Słowackiego do matki.

4. Obejście, czyli używanie innych nazw

Zapytaliśmy o praktykę dwie zarówno muzykujące, jak i zarządzające panie z dwóch różnych polskich filharmonii. Pierwsza wypowiedź:

Z muzyczkami w ogóle nie mamy do czynienia. Najczęściej korzystamy z form artystka orkiestry, artystka chóru albo korzystamy z form uszczegółowionych: skrzypaczka, fagocistka etc., uzupełniając to imieniem i nazwiskiem. Czyli najczęściej powiemy: Skontaktuj się ze skrzypaczką Magdaleną Karolak albo Skontaktuj się z artystką orkiestry Magdaleną Karolak.

I druga:

Używamy określeń artystka lub od specjalności instrumentalnej, np. flecistka. Wewnątrz instytucji wg funkcji np. koncertmistrzyni, liderka. W komunikacji (głównie w komunikacji ustnej, w roboczej wymianie informacji mailowo) również występuje określenie muzyczka / muzyczki na panie grające w orkiestrze.

5. Podsumowanie

Czy słowa muzyczka trzeba się bać? Nie. Można go użyć i używa się, ale ponieważ budzi to zastrzeżenia nieraz samych kobiet, a nieraz odbiorców, co burzy jasność przekazu — trzeba być ostrożnym. Gdy ktoś nie chce używać rzeczownika gramatycznego rodzaju męskiego (muzyk, patrz punkt 1), a muzyczka wydaje mu się słowem niewłaściwym (patrz punkt 3), może korzystać z form alternatywnych (patrz punkt 4). Ponieważ jednak zwykłemu zjadaczowi chleba określenia artystka orkiestry mogą niewiele mówić, nie mamy nic przeciwko powszechniejszemu użyciu słowa najprostszego: muzyczka.

Warto też pamiętać, że na podorędziu są „szczegółowe” nazwy, jak wspomniane w punkcie 4., typu gitarzystka, harfistka, skrzypaczka, oraz ogólne słowo instrumentalistka.