Weźmy zdanie: „Powinniśmy czynić innym to, z czego cieszymy się, że uczyniono [to] nam”. Czy jest ono poprawne składniowo? 2. Jeżeli tak, to czy zaimek „to” w nawiasie jest błędny, dopuszczalny, niezbędny?
To nie jest poprawna składnia. Raczej naśladuje jakieś konstrukcje obcojęzyczne. Polskie klarowne zdanie wyrażające podobną treść to: Powinniśmy czynić innym to, co [i] nam sprawia radość.
A jeśli zaproponowana zgrabniejsza alternatywa wyraża jednak nieco inne znaczenie (a specjalistyczny charakter tekstu wyklucza taki brak precyzji)? Cóż, naszym zdaniem problem w takich sytuacjach polega na tym, że autor albo redaktor uparcie chce zmienić (tj. poprawić) jakieś kulawe zdanie wyjściowe, zamiast chcieć jasno wyrazić myśl. A można ją wyrazić na przykład w taki sposób:
Należy postępować tak: jeśli ktoś uczynił nam coś, z czego się cieszyliśmy, to samo powinniśmy czynić innym ludziom.