380
Nazwy hiszpańskie
obce znaki diakrytyczne, w pełnym dostępie dla każdego
1. W języku hiszpańskim (kastylijskim) występują litery różniące się od standardowych łacińskich, opatrzone znakami diakrytycznymi:
ñ (Ñ), ü (Ü)
oraz akcentowane
á (Á), é (É), í (Í), ó (Ó), ú (Ú).
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych znaków alfabetów łacińskich (obce znaki diakrytyczne: nazwy obce (uwagi ogólne)) w tekstach naukowych i urzędowych zaleca się ich zachowywanie w oryginalnej postaci.
2. Litera ñ brzmi jak polskie ń i bywa zastępowana przed samogłoskami przez ni, np. senior zamiast señor. Zwykle mamy do czynienia z taką praktyką w tekstach literackich.
Jeśli ñ występuje na końcu nazwy własnej (w ostatniej sylabie), wtedy istnieją trzy możliwości. Po pierwsze, brak odmiany i niezmienianie znaku obcego (por. hasło Bolaño). Po drugie, dopisywanie polskich końcówek odmiany bezpośrednio (La Coruña: La Coruñą, La Coruñi itd.). Po trzecie, wspomniane spolszczanie do ni (La Coruña: La Corunią, La Corunii itd.).
3. Pozostałe znaki diakrytyczne nad literami bywają opuszczane. Litery é i ó najczęściej są w polskich tekstach przepisywane (także w odmianie, co widać np. w tabelce odmiany w haśle José), ale już na przykład í (z kreską, a nie z kropką!) bywa dla użytkowników polszczyzny, także wykształconych, niezauważalne. W ostateczności prowadzi to do sytuacji, że zbiorowo ignorujemy fakt, iż twórca surrealizmu nazywał się Dalí [wym. dali] i w słownikach oraz regułach pisowni i odmiany figuruje on jako Dali. W ślad za spolszczeniem pisowni idzie spolszczenie akcentu, czyli wymowa [dali]. Znających język zabiegi takie rażą, ale można wykazać tu pewną dozę wyrozumiałości.
Jeśli jednak ktoś zachowuje znak diakrytyczny w mianowniku, powinien zachować go też w odmianie. Powyżej wspomnieliśmy Joségo, dodajmy jeszcze przykład: Martín (i z kreseczką!) — Martína, Martínowi itd.
4. W Dobrym słowniku zapisujemy w hasłach litery alfabetu hiszpańskiego, z wyjątkiem í, które zastępujemy przez i. Inne nazwy z uproszczoną pisownią podajemy jako warianty w odpowiednich hasłach tylko wtedy, gdy są tradycyjnie rozpowszechnione w polszczyźnie (zob. na przykład Atlético).
Uwaga 1: informacji o specyficznych znakach używanych w języku katalońskim należy szukać w regule obce znaki diakrytyczne: nazwy katalońskie.
Uwaga 2: w systemie operacyjnym Windows z polskim układem klawiatury hiszpańskie znaki diakrytyczne możemy otrzymać przez wciśnięcie lewego klawisza Alt i wpisanie odpowiedniej kombinacji cyfr z klawiatury numerycznej (musi być ona włączona, do czego służy Num Lock):
á — Alt + 160, Á — Alt + 181,
é — Alt + 130, É — Alt + 144,
í — Alt + 161, Í — Alt + 214,
ó— prawy (!) Alt + o, Ó — prawy (!) Alt + Shift + o (tak jak polskie o kreskowane),
ü — Alt + 129, Ü — Alt + 154,
ú — Alt + 163, Ú — Alt + 233.
Liter ñ i Ñ nie da się uzyskać przy polskim układzie klawiatury. Jeśli zmienimy go na hiszpański (a nawet angielski), to:
ñ — Alt + 0241, Ñ — Alt + 0209.
ñ (Ñ), ü (Ü)
oraz akcentowane
á (Á), é (É), í (Í), ó (Ó), ú (Ú).
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych znaków alfabetów łacińskich (obce znaki diakrytyczne: nazwy obce (uwagi ogólne)) w tekstach naukowych i urzędowych zaleca się ich zachowywanie w oryginalnej postaci.
2. Litera ñ brzmi jak polskie ń i bywa zastępowana przed samogłoskami przez ni, np. senior zamiast señor. Zwykle mamy do czynienia z taką praktyką w tekstach literackich.
Jeśli ñ występuje na końcu nazwy własnej (w ostatniej sylabie), wtedy istnieją trzy możliwości. Po pierwsze, brak odmiany i niezmienianie znaku obcego (por. hasło Bolaño). Po drugie, dopisywanie polskich końcówek odmiany bezpośrednio (La Coruña: La Coruñą, La Coruñi itd.). Po trzecie, wspomniane spolszczanie do ni (La Coruña: La Corunią, La Corunii itd.).
3. Pozostałe znaki diakrytyczne nad literami bywają opuszczane. Litery é i ó najczęściej są w polskich tekstach przepisywane (także w odmianie, co widać np. w tabelce odmiany w haśle José), ale już na przykład í (z kreską, a nie z kropką!) bywa dla użytkowników polszczyzny, także wykształconych, niezauważalne. W ostateczności prowadzi to do sytuacji, że zbiorowo ignorujemy fakt, iż twórca surrealizmu nazywał się Dalí [wym. dali] i w słownikach oraz regułach pisowni i odmiany figuruje on jako Dali. W ślad za spolszczeniem pisowni idzie spolszczenie akcentu, czyli wymowa [dali]. Znających język zabiegi takie rażą, ale można wykazać tu pewną dozę wyrozumiałości.
Jeśli jednak ktoś zachowuje znak diakrytyczny w mianowniku, powinien zachować go też w odmianie. Powyżej wspomnieliśmy Joségo, dodajmy jeszcze przykład: Martín (i z kreseczką!) — Martína, Martínowi itd.
4. W Dobrym słowniku zapisujemy w hasłach litery alfabetu hiszpańskiego, z wyjątkiem í, które zastępujemy przez i. Inne nazwy z uproszczoną pisownią podajemy jako warianty w odpowiednich hasłach tylko wtedy, gdy są tradycyjnie rozpowszechnione w polszczyźnie (zob. na przykład Atlético).
Uwaga 1: informacji o specyficznych znakach używanych w języku katalońskim należy szukać w regule obce znaki diakrytyczne: nazwy katalońskie.
Uwaga 2: w systemie operacyjnym Windows z polskim układem klawiatury hiszpańskie znaki diakrytyczne możemy otrzymać przez wciśnięcie lewego klawisza Alt i wpisanie odpowiedniej kombinacji cyfr z klawiatury numerycznej (musi być ona włączona, do czego służy Num Lock):
á — Alt + 160, Á — Alt + 181,
é — Alt + 130, É — Alt + 144,
í — Alt + 161, Í — Alt + 214,
ó— prawy (!) Alt + o, Ó — prawy (!) Alt + Shift + o (tak jak polskie o kreskowane),
ü — Alt + 129, Ü — Alt + 154,
ú — Alt + 163, Ú — Alt + 233.
Liter ñ i Ñ nie da się uzyskać przy polskim układzie klawiatury. Jeśli zmienimy go na hiszpański (a nawet angielski), to:
ñ — Alt + 0241, Ñ — Alt + 0209.
To tylko próbka tego, do czego dostęp mają
użytkownicy pełnej wersji Dobrego słownika.
Zyskaj dostęp do wszystkich 409 reguł językowych.
sprawdź