161
Tytuły dzieł
jaką literą (działalność ludzka), w pełnym dostępie dla każdego
Pierwszy wyraz w tytułach dzieł (literackich, naukowych, muzycznych, filmowych itp.), w tytułach rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, odezw, deklaracji itp. piszemy wielką literą, a pozostałe wyrazy małymi literami (o ile same nie tworzą nazwy własnej), np.
Ziemia obiecana, Noce i dnie (tytuły powieści);
Prawo finansowe samorządu terytorialnego, Podstawy rysunku architektonicznego i krajobrazowego (tytuły podręczników);
Rusycyzmy słownikowe w „Kurierze Warszawskim” z pierwszej połowy 1918 roku (litery A–K), Wpływ morfiny na funkcje poznawcze u pacjentów z bólem przewlekłym (tytuły artykułów);
Księga rekordów Guinnessa, Gospodarka morska w województwie pomorskim w latach 2009–2011, Kalendarz liturgiczny diecezji polskich (tytuły informatorów);
Do prostego człowieka, Allegro ma non troppo (tytuły wierszy);
Portret damy z gronostajem, Kobieta w zielonych rajstopach, Sąd ostateczny (tytuły obrazów);
Niech żyje bal, Takie tango (tytuły piosenek);
Park jurajski, Człowiek z żelaza (tytuły filmów);
Moda na sukces, Na dobre i na złe (tytuły seriali);
Karta ważenia modelu (tytuł formularza).
Wyjątkiem są nazwy biblijne, w których tradycyjnie wszystkie wyrazy (prócz skrótów, spójników i przyimków) pisze się wielką literą, np.
Stary Testament, Nowy Testament, Pismo Święte, Biblia Tysiąclecia;
Księga Liczb, Księga Psalmów, Księga Powtórzonego Prawa, Dzieje Apostolskie, Pieśń nad Pieśniami, Drugi List św. Pawła do Koryntian.
Natomiast nazwy polskich przekładów Biblii lub jej fragmentów zapisujemy zgodnie z podaną na początku regułą, np. Biblia poznańska, Biblia królowej Zofii, Psałterz puławski. Tutaj wyjątkiem jest Biblia Tysiąclecia, a także nazwy typu Biblia Wujkowa, Psałterz Dawidów, gdzie drugie człony piszemy wielką literą, ponieważ są przymiotnikami dzierżawczymi (por. regułę jaką literą (osoby): przymiotniki od nazwisk i imion).
Innym wyjątkiem jest nazwa Magna Charta Libertatum.
Jeśli tytuł dzieła zawiera podtytuł, to zapis można poprowadzić na trzy sposoby:
a) z rozdzielającą kropką i wielką literą na początku podtytułu, np.
Obława. Losy pisarzy represjonowanych
Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II
(tai zapis stosujemy w przykładach użycia w Dobrym słowniku)
b) z dwukropkiem i małą literą po nim, np.
Obława: losy pisarzy represjonowanych
Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II
c) ze spójnikiem czyli i wielką literą po nim, np.
Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca
Tarot a karma, czyli Problemy wcieleń reinkarnacyjnych.
Uwaga 1: podobnie od wielkiej litery zapisujemy nieoficjalne tytuły, powstające zwykle jako środowiskowe skrócenia nazw pełnych, np.
(...) mam tu na myśli przede wszystkim opis składni powierzchniowej, zawarty w książce Zygmunta Saloniego i Marka Świdzińskiego 1985, oraz przedstawienie składni semantycznej autorstwa Stanisława Karolaka, zamieszczone w Gramatyce współczesnego języka polskiego, tzw. Gramatyce akademickiej (Renata Grzegorczykowa, Wykłady z polskiej składni, 2006, s. 5)
Uwaga 2: wielką literą można zapisać skrócony tytuł, jeśli wcześniej podaliśmy go w pełnej postaci, np. (skrócenie w przykładach poniżej pogrubiliśmy)
Za miesiąc ukaże się kolejne wydanie Kalendarza liturgicznego diecezji polskich. Ta edycja Kalendarza ma podobno nieco różnić się od poprzednich.
W takich skróconych tytułach często stosuje się wielokropek:
Za miesiąc ukaże się kolejne wydanie Kalendarza liturgicznego diecezji polskich. Ta edycja Kalendarza... ma podobno nieco różnić się od poprzednich.
W trzecim wydaniu Zasad pisowni słownictwa religijnego (2010) wskazano, że w przypadku bazylik większych człon gatunkowy bazylika wchodzi w skład nazwy własnej. RJP wykreśliła ten wyjątek z Zasad..., biorąc pod uwagę (...) (Renata Przybylska, Wiesław Przyczyna, Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2011, s. 50)
Uwaga 3: obcojęzyczne tytuły filmów, gier komputerowych, albumów muzycznych itp. najlepiej zapisywać w oryginalnej wersji, np.
Pulp Fiction, American Beauty, Dirty Dancing (tytuły filmów);
Grand Theft Auto V, Day of the Tentacle (tytuły gier komputerowych), por. Wszyscy trzej są bohaterami gry „Grand Theft Auto V”, na którą od roku 2008 (wówczas do sprzedaży trafiła poprzednia część) czekały miliony graczy na całym świecie. (Newsweek, 7–13.10.2013, nr 41, s. 112);
Let It Be, All That You Can't Leave Behind (tytuły albumów muzycznych).
Jeśli nie znamy oryginalnego zapisu lub nie jesteśmy go pewni, możemy zapisywać tytuł wg polskich reguł ortograficznych, np. Grand theft auto V.
Uwaga 4: nazwy formularzy często zapisuje się wersalikami, jest to wyłączna zasada w przypadku użycia nazw przypominających skrótowce literowo-liczbowe, np. ZUS RMUA, PIT-37, INF-2, VAT-25.
Uwaga 5: zobacz też reguły:
— jaką literą (religia): nazwy gatunkowe oraz tytułowe modlitw, nabożeństw, sakramentów
— jaką literą (działalność ludzka): nazewnictwo muzyczne
— jaką literą (działalność ludzka): tytuły aktów prawnych
— jaką literą (działalność ludzka): tytuły czasopism, wydawnictw seryjnych oraz dodatków do nich
— użycie znaków: cudzysłów