50 Kreski poziome (łącznik, czyli dywiz, półpauza, pauza, kreska liczbowa)
użycie znaków

Spis treści:

I Wstęp

Wyróżniamy trzy podstawowe kreski poziomie, wymieńmy je od najkrótszej do najdłuższej:

Łącznik jest znakiem zapisywanym zawsze bez spacji po bokach. Pauza jest zawsze zapisywana ze spacjami po bokach. Półpauza może być zapisywana i tak, i tak, wszystko zależy od tego, jaką funkcję pełni.

Znakiem interpunkcyjnym zapisywanym ze spacjami po bokach jest myślnik. Realizacją myślnika w tekście może być pauza, ale może być też półpauza.

Stosowanie łącznika jest określone dość ściśle. Najwięcej swobody piszący mają przy myślniku (zapisanym w postaci pauzy lub półpauzy). Ten znak graficzny bywa zresztą nadużywany, zwłaszcza tam, gdzie piszący nie wiedzą, czy postawić przecinek.

Z półpauzą jest ten problem, że choć jej przydatność w tekstach nie podlega dyskusji, to do tej pory nie zostało jej użycie spójnie i wyczerpująco opisane (z wyjątkiem „Edycji tekstów” A. Wolańskiego).

II Na klawiaturze

Dywiz na klawiaturze usadowił się na prawo w górę od literki „P” (dla większości osób jest to po prostu klawisz z minusem).

Półpauzę możemy uzyskać poprzez lewy Alt plus 0150 z klawiatury numerycznej, pauza zaś to lewy Alt plus 0151 z klawiatury numerycznej. Trzymamy więc wciśnięty lewy Alt i (po prawej) wybieramy kolejno podane cyfry. Musimy tylko zwrócić uwagę, czy mamy włączoną klawiaturę numeryczną, za co odpowiada przycisk Num Lock.

W systemie Mac OS z układem klawiatury angielskiej oraz polskiej programisty półpauzę wprowadza się skrótem Alt plus -, a pauzę skrótem Alt plus Shift plus -. Natomiast w układzie polskiej maszynistki półpauzę wprowadza się skrótem Alt plus Shift plus 8, a pauzę skrótem Alt plus /.

W Linuksie wymienione znaki można wprowadzić z tablicy znaków lub, trzymając wciśnięty lewy ctrl i shift, wpisać u2013 dla półpauzy i u2014 dla pauzy.

III Dywiz, czyli łącznik

1. Wyrazy złożone

2. Całostki liczbowe

3. Przeniesienie do kolejnej linii

4. Podział na sylaby

5. Skrócenie słowa

6. Zapisy literowo-słowne

Na przykład: 10-dniowy, 400-złotowy, XIV-wieczny, 90-lecie. Zob. też regułę sposób zapisu (liczby): konstrukcje liczbowo-słowne (np. 10-lecie, 3-krotny).

Taki zapis też może łączyć się ze skróceniem omawianym powyżej, np.

7. Cząstki wyrazowe

8. Skrótowce

Łącznik pojawia się w odmianie skrótowców (zob. regułę skrótowce: ogólne zasady odmiany) oraz w wyrazach pochodnych od nich (zob. regułę słowotwórstwo: wyrazy pochodne od skrótowców).

9. Wyrazy zapożyczone i nazwy obce

10. Podawanie wymowy

11. Doraźne tworzenie całostki

IV Półpauza

1. Przedziały

2. Zaznaczanie braku końcówki w zapisach walutowych

Półpauzę można wstawiać w takich zapisach:

  • 2,–
  • 2,– zł

Oznacza tu ona zamknięcie się kwoty w pełnych jednostkach podstawowej jednostki monetarnej. Piszemy, że można wstawiać, ale to nie oznacza, że trzeba. Można tam po prostu dać dwa zera lub w ogóle opuścić część po przecinku.

V Pauza

1. Wydzielanie wtrąceń

2. Powrót do myśli głównej

3. Podwójna nazwa

4. Opozycja

5. Definicje, odpowiedniki

6. Domyślny człon tekstu

7. Pauza retoryczna, zaskoczenie itp.

8. Dialogi

Myślnika w postaci pauzy używamy na początku każdej kwestii w dialogu, np.

— Na kiedy jesteś w stanie to zrobić?

— Chyba na jutro...

W obustronne myślniki ujmujemy wplecione w dialogi wypowiedzi narratora. Jeśli fragment narracji kończy zdanie, stawiamy myślnik tylko raz. Na przykład:

— Na kiedy jesteś w stanie to zrobić? — zapytał głosem, który brzmiał bardzo groźnie. — No, mów!

— Chyba na jutro... — jęknął robotnik.

9. Wyliczenia

10. Szeregi

11. Tabele

VI Pauza lub półpauza

1. Relacje

Po pierwsze mowa tu o relacjach przestrzennych, np. początek i koniec trasy, układ miast. Możemy zapisywać:

Po drugie mowa tu o relacjach osobowych, instytucjonalnych itp., np.

2. Mecze i pojedynki

VII Kreska liczbowa

W bardzo starannie opracowanych tekstach spotkać można także kreskę liczbową. Ten znak jest mniej więcej długości półpauzy, ale znajduje się nieco wyżej niż zwykłe dywizy, półpauzy i pauzy. Kreska liczbowa ma łączyć cyfry, które są zawsze wielkości liter wielkich. Wysokość półpauzy jest dostosowana do wielkości liter małych (abc...), a kreski liczbowej do liter wielkich (ABC...) i cyfr właśnie (123...).

W Wordzie kreskę liczbową uzyskujemy poprzez wpisanie 2012 i naciśnięcie lewego Alta łącznie z X.

VIII Problemy szczególne

1. Terminy złożone z dwóch i więcej nazwisk

2. Przenoszenie do nowej linii

Zobacz regułę dzielenie wyrazów: większe całostki (adresy mailowe, nazwy złożone itp.).

3. Połączenie przedziału ze skróceniem

Popatrzmy na taki przykład (z wywiadu z Piotrem Pustelnikiem, himalaistą, na menstream.pl):

Pełna treść tej i 427 pozostałych reguł dostępna w abonamencie.

W cenie jednej kawy na miesiąc.
sprawdź
newsy, porady + e-book