222 Zakończone w piśmie na -ey
odmiana imion, nazwisk, rzeczowników (III), w pełnym dostępie dla każdego

Spis treści:

1. Zakończenie -ey czytane z [j] na końcu

Jeśli zakończenie -ey czytamy w języku polskim z [j] na końcu, a tak dzieje się zwykle w nazwach pochodzenia angielskiego, wtedy polskie końcówki dopisujemy bezpośrednio, np.

  • Halley [halej] — poparcie Halleya,
  • Grey [grej] — dzięki Greyowi,
  • Disney [disnej] — oglądać Disneya,
  • Bentley [bentlej] — jeżdżę nowym Bentleyem,
  • Marley [marlej] — o Marleyu,
  • Görgey [gyrgej] — do boju, Görgeyu.

Mogą też istnieć nazwy w ogóle nieodmienne, jak Monterrey, lub odmienne w zależności od znaczenia (Dudley miasto i Dudley nazwisko).

2. Zakończenie -ey czytane z [i] na końcu

Jeśli zakończenie -ey czytamy w języku polskim z [i] na końcu, a tak dzieje się w niektórych nazwach pochodzenia angielskiego, wtedy — o ile rzeczownik w ogóle się odmienia — mamy do czynienia generalnie z dwiema sytuacjami.

Pierwsza polega na tym, że jedni czytają formę mianownikową z końcowym [ej], a inni w mianowniku odczytują [i], ale i tak generalnie w uzusie dominuje odmiana rzeczownikowa. Jest to powszechnie przyjęte np. dla nazw, których zakończenie daje w wymowie zbitkę [li], np.

  • Ashley [aszli]/[aszlej] — poparcie Ashleya [aszleja],
  • Bradley [bredli]/[bradlej] — dzięki Bradleyowi [bradlejowi],
  • Mulroney [malroni]/[malronej] — odwiedzać Mulroneya [malroneja],

Można zatem przyjąć, że sposób odmiany polegający na bezpośrednim zapisie polskich końcówek i odczytywaniu odmienionego wyrazu przez [j] jest zasadą ogólną, którą można właściwie stosować bez wnikania, jak należy odczytywać dane nazwisko czy imię w mianowniku. Część bowiem dawniej przyswojonych nazwisk Polacy powszechnie wymawiają z [ej], choć oryginalna wymowa angielska to [i] (Disney).

Druga sytuacja dotyczy głównie nazwisk, które stały się znane czy popularne stosunkowo niedawno. Większość Polaków odczytuje je z zakończeniem [i], ma na to wpływ zapewne lepsze osłuchanie z językiem angielskim. Wciąż jednak odmiana rzeczownikowa takich nazwisk jest obecna w uzusie. Dlatego zdarza się w Dobrym słowniku, że wymowę podajemy z końcowym [i], a odmianę rzeczownikową: -eya, -eyu itd., zob. np. Knightley.

Jeśli jednak ktoś bardzo chce zachować oryginalną wymowę i zgodnie z nią odmieniać przymiotnikowo, może to robić, tworząc formy typu Spacey'emu [spejsjemu], Spaceym [spejsim]. Podajemy je jako dodatkowe wprost w Dobrym słowniku tam, gdzie faktycznie uzus je przyjął, a wymowa formy mianownikowej z [i] na końcu nie budzi wątpliwości (zob. hasło Spacey).

3. Zakończenie -ey czytane z [e] na końcu

Jeśli zakończenie -ey czytamy [e], a tak się dzieje zwykle w nazwach pochodzenia francuskiego, wtedy nazwy te pozostają nieodmienne. Tutaj jednak też w niektórych nazwiskach obcych stosuje się sposób odmiany opisany powyżej, por. Lyautey [ljote] — o Lyauteyu. Możemy również takie nazwisko pozostawić nieodmienne, ale wtedy dobrze używać go z jakimś innym odmiennym rzeczownikiem, np. o marszałku Lyautey.

4. Dopisek

Uwaga: analogicznie odmieniają się rzeczowniki zakończone na -ay, -oy, por. regułę odmiana imion, nazwisk, rzeczowników (III): zakończone w piśmie na -ay, -oy, -uy, -iy.

To tylko próbka tego, do czego dostęp mają
użytkownicy pełnej wersji Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do wszystkich 427 reguł językowych.
sprawdź
newsy, porady + e-book