Definicja
jeśli jest wpół do jakiejś godziny, to brakuje do niej pół godziny
wpół
1. wpół do
Wariant
- (rzadziej) pół do
Słownik paronimów słowa mylone ze sobą
Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
- 341. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (III): połączenia z pół (i wpół)
- 7. sposób zapisu (czas): godziny — jak zapisywać godziny, jak odczytywać godziny
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Wstajemy o wpół do szóstej, jemy śniadanie i wyjeżdżamy na wykopaliska.
menstream.pl, 15.05.13
Było wpół do trzeciej, gdy wreszcie doczekałem się jedzenia w restauracji naprzeciw siedziby banku.
NKJP: Michał Bielecki, Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S.A., 1997
(...) a idąc do łóżka, zamawiałem tylko telefoniczne budzenie na wpół do szóstej, to znaczy na pół godziny przedtem, nim Uszer wstawał do pracy.
NKJP: Henryk Grynberg, Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
Gramatyka
frazem nieodmienny
formy: wpół do
2. wpół
Definicja
jeśli ktoś lub coś jest zgięte, złamane itp. wpół, to jest zgięte, złamane itp. w połowie lub pośrodku
Słownik paronimów słowa mylone ze sobą
Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
- 341. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (III): połączenia z pół (i wpół)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Na ustach więźnia wykwitała epileptyczna piana. Hockermann złamał się wpół, głowę oparł na kolanach Sophie, wyprężył się i zaczął podrygiwać.
NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003
Dziewczyna obracała ją w palcach. Widać było, że nikt jej dotąd nie otwierał. Ostrożnie rozdarła brzeg, wyjmując ze środka kartkę złożoną wpół.
NKJP: Krystyna Boglar, Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996
Gramatyka
przysłówek nieodprzymiotnikowy
formy: wpół
3. wpół
Definicja
jeśli ktoś objął, złapał itp. kogoś wpół, to objął, złapał itp. go w pasie
Słownik paronimów słowa mylone ze sobą
Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
- 341. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (III): połączenia z pół (i wpół)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Romantyczny nastrój wzmógł się jeszcze bardziej, gdy Miszka Bulwar i Marek Preser z naszej szkoły, spece od rosyjskiego repertuaru, objąwszy jeden drugiego wpół, zaśpiewali na dwa głosy.
NKJP: Henryk Grynberg, Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
— A wy umiecie tańczyć? — zapytał.
(...)
Wuj porwał ją wpół, zagwizdał walca i razem zaczęli wirować po pokojach. Krysia wdzięcznie przeginała się do tyłu, a warkocze jej fruwały za nią i migały pąsowymi kokardami.
(...)
Wuj porwał ją wpół, zagwizdał walca i razem zaczęli wirować po pokojach. Krysia wdzięcznie przeginała się do tyłu, a warkocze jej fruwały za nią i migały pąsowymi kokardami.
Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958
Gramatyka
przysłówek nieodprzymiotnikowy
formy: wpół
4. na wpół
Definicja
jeśli ktoś lub coś jest (na) wpół jakieś, to jest częściowo takie; jeśli ktoś lub coś (na) wpół jest w jakimś stanie, to znajduje się w nim częściowo
Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
- 341. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (III): połączenia z pół (i wpół)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Bóg jest — powiedział jeszcze raz, na wpół do mnie, na wpół do siebie.
NKJP: Jacek Bocheński, Tabu, 1965
(...) i niby to spoglądają zupełnie gdzie indziej, choć oczy to mają przy tym takie, jakby były na wpół omdlałe.
NKJP: Christian Skrzyposzek, Wolna Trybuna, 1985
Nie pozostało mi po wojnie nic prócz życia i tej jedynej ocalałej pamiątki, niewiele ode mnie młodszej. Znalazłem ją po wyzwoleniu w ruinach na wpół spalonego domu, nie doznając zresztą wzruszenia na widok ostatniego wątłego łącznika z minioną przeszłością, a nawet nie dziwiąc się przypadkowi, który sprawił, że uniknęła losu tylu drogich mi osób i przedmiotów.
Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958
Gramatyka
frazem przysłówkowy
formy: na wpół