dawny

1. dawny (czasowo)

Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
  • Pisownia nie w stopniowaniu zgodnie ze zmianami ortograficznymi wprowadzonymi przez RJP od 2026 roku 363. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (IV): nie + przymiotnik
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • anachroniczny; antyczny; niedzisiejszy; przebrzmiały; przedwieczny; starodawny; staroświecki; starożytny; zamierzchły; zapóźniony; zaśniedziały; zdezaktualizowany
Słownik antonimów przeciwstawne znaczeniowo
  • aktualny; dzisiejszy; obecny; teraźniejszy; współczesny
Gramatyka

przymiotnik; stopniowalny syntetycznie (...-szy, naj-...-szy)

formy alfabetycznie: dawna; dawną; dawne; dawnego; dawnej; dawnemu; dawni; dawniejsi; dawniejsza; dawniejszą; dawniejsze; dawniejszego | pokaż wszystkie formy

formy alfabetycznie: dawna; dawną; dawne; dawnego; dawnej; dawnemu; dawni; dawniejsi; dawniejsza; dawniejszą; dawniejsze; dawniejszego; dawniejszej; dawniejszemu; dawniejszy; dawniejszych; dawniejszym; dawniejszymi; dawny; dawnych; dawnym; dawnymi; najdawniejsi; najdawniejsza; najdawniejszą; najdawniejsze; najdawniejszego; najdawniejszej; najdawniejszemu; najdawniejszy; najdawniejszych; najdawniejszym; najdawniejszymi formy zaprzeczone: niedawna; niedawną; niedawne; niedawnego; niedawnej; niedawnemu; niedawni; niedawniejsi; niedawniejsza; niedawniejszą; niedawniejsze; niedawniejszego; niedawniejszej; niedawniejszemu; niedawniejszy; niedawniejszych; niedawniejszym; niedawniejszymi; niedawny; niedawnych; niedawnym; niedawnymi; nienajdawniejsi; nienajdawniejsza; nienajdawniejszą; nienajdawniejsze; nienajdawniejszego; nienajdawniejszej; nienajdawniejszemu; nienajdawniejszy; nienajdawniejszych; nienajdawniejszym; nienajdawniejszymi | zwiń

zgłoś poprawkę

 1.1. dawność (w czasie)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Mniej więcej od wieku XVIII posiadanie podwójnego nazwiska zaczęto uważać za oznakę dawności i szlachetności rodu i ci, którzy mieli nazwiska pojedyncze, dorabiali człon drugi, najczęściej przez tłumaczenie.

Witold Cienkowski, Tajemnice imion własnych, 1992, s. 110

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy alfabetycznie: dawność; dawności; dawnością; dawnościach; dawnościami; dawnościom

zgłoś poprawkę

 1.2. po dawnemu

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Aleksandrow zerwał się z ławki, a ja za nim.
— A więc wy dwaj? No dobrze, podajcie sobie ręce i żyjcie odtąd w zgodzie.
Uścisnęliśmy sobie dłonie i zdawało się, że wszystko pójdzie po dawnemu. Tymczasem w dalszym ciągu nie mogliśmy przezwyciężyć dzielącej nas zapory milczenia. Nie wiedzieliśmy, jak zacząć. I znów upływały dni i tygodnie, a my uparcie odwracaliśmy oczy i nie odzywaliśmy się do siebie.

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Gramatyka

frazem przysłówkowy

formy: po dawnemu

zgłoś poprawkę

 1.3. od dawna

Definicja

coś, co się dzieje (lub nie dzieje) od dawna, dzieje się (lub nie) już długo, od pewnego, raczej dłuższego czasu

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • dawno; długo
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Stara! No to jadę! — i już chce jechać, ale Stara zlatuje po schodach na łeb na szyję, jakby od dawna czekała przyczajona za drzwiami z głosem napiętym do ostateczności, i wykrzykuje litanię jakichś babskich przekleństw, bardziej błagań niż klątw, że gdzie tam cię niesie zatracony, miałeś dopiero po niedzieli i ja znowu tutaj sama, z krowami, z dziećmi...

NKJP: A. Stasiuk, Opowieści galicyjskie, 1995

Gdy zepsuła się maszyna do robienia prawego buta, produkowano dwa razy więcej lewych i plan był wykonany. Owszem, cegły robiliśmy właściwego kształtu i produkcja pomyślnie wzrastała, ale na świecie już od dawna nie opłaca się stawianie domów z cegieł.

NKJP: H. Grynberg, Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Słownik antonimów przeciwstawne znaczeniowo
Gramatyka

frazem przysłówkowy

formy: od dawna

zgłoś poprawkę

2. dawny (długo trwający)

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
  • stary
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • odwieczny
Gramatyka

przymiotnik niestopniowalny

formy alfabetycznie: dawna; dawną; dawne; dawnego; dawnej; dawnemu; dawni; dawny; dawnych; dawnym; dawnymi formy zaprzeczone: niedawna; niedawną; niedawne; niedawnego; niedawnej; niedawnemu; niedawni; niedawny; niedawnych; niedawnym; niedawnymi

zgłoś poprawkę

3. dawny (np. adres)

Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)
  • Pisownia nie w stopniowaniu zgodnie ze zmianami ortograficznymi wprowadzonymi przez RJP od 2026 roku 363. pisownia razem, osobno, z łącznikiem (IV): nie + przymiotnik
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • dotychczasowy; poprzedni; przeszły; stary; uprzedni; wcześniejszy
Słownik antonimów przeciwstawne znaczeniowo
  • aktualny; inny; nowy; obecny; odmieniony; zmieniony
Gramatyka

przymiotnik; stopniowalny syntetycznie (...-szy, naj-...-szy)

formy alfabetycznie: dawna; dawną; dawne; dawnego; dawnej; dawnemu; dawni; dawniejsi; dawniejsza; dawniejszą; dawniejsze; dawniejszego | pokaż wszystkie formy

formy alfabetycznie: dawna; dawną; dawne; dawnego; dawnej; dawnemu; dawni; dawniejsi; dawniejsza; dawniejszą; dawniejsze; dawniejszego; dawniejszej; dawniejszemu; dawniejszy; dawniejszych; dawniejszym; dawniejszymi; dawny; dawnych; dawnym; dawnymi; najdawniejsi; najdawniejsza; najdawniejszą; najdawniejsze; najdawniejszego; najdawniejszej; najdawniejszemu; najdawniejszy; najdawniejszych; najdawniejszym; najdawniejszymi formy zaprzeczone: niedawna; niedawną; niedawne; niedawnego; niedawnej; niedawnemu; niedawni; niedawniejsi; niedawniejsza; niedawniejszą; niedawniejsze; niedawniejszego; niedawniejszej; niedawniejszemu; niedawniejszy; niedawniejszych; niedawniejszym; niedawniejszymi; niedawny; niedawnych; niedawnym; niedawnymi; nienajdawniejsi; nienajdawniejsza; nienajdawniejszą; nienajdawniejsze; nienajdawniejszego; nienajdawniejszej; nienajdawniejszemu; nienajdawniejszy; nienajdawniejszych; nienajdawniejszym; nienajdawniejszymi | zwiń

zgłoś poprawkę

4. dawny (pierwotny)

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
  • były
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • miniony; niegdysiejszy; ówczesny; pierwotny
  • potocznie:eks
Gramatyka

przymiotnik niestopniowalny

formy alfabetycznie: dawna; dawną; dawne; dawnego; dawnej; dawnemu; dawni; dawny; dawnych; dawnym; dawnymi formy zaprzeczone: niedawna; niedawną; niedawne; niedawnego; niedawnej; niedawnemu; niedawni; niedawny; niedawnych; niedawnym; niedawnymi

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła