SPP Ryzykowanie narzędnikiem

Już w „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego (z lat 1958–1969) zapisano:

fraz. Ryzykować co (nie: czym!) «narażać co na niebezpieczeństwo»

Dziwić może umieszczenie takiej informacji w ogólnym bądź co bądź słowniku. Nie był to jednak jedyny taki przypadek, a tłumaczy się normatywnymi zapędami redaktora. Zauważa zresztą Jerzy Bralczyk w poradni językowej PWN: „Znaczy to wszelako, że pojawiała się tak często [konstrukcja z narzędnikiem — red. DS], że trzeba ją było potępić. Kolejne słowniki bazujące na tym wielkim, podstawowym do dziś, powtarzają to ostrzeżenie” (5.04.2002). Faktycznie, znajdziemy je i w dawniejszym „Słowniku poprawnej polszczyzny” pod red. tegoż (1973), jak i we współczesnym „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny” pod red. A. Markowskiego (np. w wydaniu z 2012 roku).

Czy zatem połączenia ryzykować czymś są błędne? Oczywiście, że nie. A może dokładniej: istnieją konteksty, w których należy je dopuścić, istnieją takie, w których są wątpliwe (a przy tym coraz częściej obecne w tekstach), i wreszcie istnieją takie, w których należy je odrzucić. Pokażemy te trzy sytuacje poniżej. Rozważania składniowe oprzemy na możliwych znaczeniach czy wariantach znaczeniowych omawianego czasownika.

1. Ryzykujemy jakieś działanie, a jego skutki mogą być niekorzystne

W takim wypadku