SPP Jedno zdanie, dwa razy który
Powtarzanie który

1. Zgodnie z ogólną zasadą unikania powtórzeń nie powinno się konstruować zdań, w których więcej niż jeden raz pojawia się który. Oczywiście nie zawsze można uniknąć powtórzenia, ale zawsze trzeba rozważyć, czy w danym zdaniu nie da się takiego powtórzenia uniknąć. Zwykle najprostszym sposobem jest

2. Warto pokazać przykłady mistrzów pióra, którzy nie bali się powtórzeń. Nie jest więc tak, że każde zdanie z powtarzającym się który musi wymagać przeredagowania.

3. I na koniec przykład warsztatowy, pokażmy, jak przeredagować fragment, w którym w dwóch zdaniach trzy razy pojawia się wyraz „który”.

Trzeba tylko przeformułować paradoks: to, o czym książki biograficzne nie potrafią opowiedzieć, to z jednej strony chronologiczny związek filmów w odniesieniu do siebie nawzajem i do kraju, w którym zostały nakręcone („największy niemiecki reżyser”), z drugiej strony ich wewnętrzny związek jako wciąż nowe wariacje i transformacje centralnych tematów, których złożoność i głębia jedynie stopniowo ujawniają się cierpliwemu obserwatorowi („arcydzieła”). Nie ma biografii, która nie chciałaby sprostać obu tym stronom.

Spróbujmy w pierwszym zdaniu. Zamiast: