SI Przed i nie stawiamy przecinka, i to nigdy!
Wyrażenie i to a przecinek, w pełnym dostępie dla każdego

Powyższe zdanie w najlepszy sposób ilustruje bezsens pamięciowych i „prostych” regułek. W zdaniu „Przed i nie stawiamy przecinka, i to nigdy!” nie mamy do czynienia ze spójnikiem i, lecz z całostką i to. Co dobrze widać po tym, że nie da się tego to ze zdania usunąć bez zmiany sensu. A przed takim i to zawsze pojawi się przecinek, ponieważ wprowadza ono jakąś dodatkową informację. Tak jak w zdaniu: „Anna jest zaskoczona, i to nie tylko faktem, że jednak przyszedłem”.

W niektórych regułach interpunkcyjnych umieszcza się i to wśród połączeń spójników z zaimkami. To niepotrzebne mącenie. Jeszcze raz: i to jest osobną jednostką leksykalną, nie jest żadnym połączeniem czegoś z czym.

Oczywiście trzeba uważać na to, że w tekstach i stojące obok to nie musi tworzyć opisywanej tu jednostki wprowadzającej dopowiedzenie. Spójrzmy na parę przykładów:

(1) Już wokół nich krążyły komary i to ich dzwonienie przypominało Helenie, że potem zapadnie przejmująca letnia cisza, w której żyć będą tylko natrętne głosy komarów. (NKJP: Tadeusz Konwicki, Bohiń, 1987)

(2) Leżał tam puchaty beżowy koc i to chyba przesądziło sprawę. (NKJP: Danuta Błaszak, Karuzela ku słońcu, 2003)

(3) Zabrali mu i to, co kupił wczoraj.

W (1) i jest spójnikiem, a to tworzy związek składniowy to dzwonienie jako zaimek przymiotny. W (2) i jest spójnikiem, a to tworzy związek składniowy to przesądziło jako zaimek rzeczowny. W (3) i to partykuła równoważna również, a to tworzy związek składniowy zabrali to jako zaimek rzeczowny w bierniku.

Pokażmy jeszcze na koniec przykłady z dopowiedzeniowym i to.

(4) Kilkakrotne opracowanie tego samego wątku powieściowego ma precedensy, i to wśród największych nazwisk literatury światowej. (NKJP: Zofia Kossak, Błogosławiona wina, 1953)

(5) Bo garnizonów król Belfons trzyma u was góra z dziesięć tysięcy chłopa, i to z flotą licząc. (NKJP: Artur Baniewicz, Smoczy pazur, 2003)

(6) Najmłodszy już nie jesteś, ale ręczę ci, że zanim dobrze siwieć zaczniesz, zarobisz u nas na kamienicę w mieście, i to bliżej rynku niż wałów, dworek na wsi i czesne w najlepszych szkołach dla potomków, choćbyś ich namachał jak królik. (NKJP: Artur Baniewicz, Pogrzeb czarownicy, 2003)