SI Czy już widać przecinek?
O przecinku w okolicach słowa widać, w pełnym dostępie dla każdego

Opowiadanie o interpunkcji w kontekście słowa widać należy rozbić na trzy przypadki.

1. Mamy dwa czasownikowe widać (widać₁, widać₂), które wymagają przecinków jak standardowe przecinkowe formy czasownika.

(1) Przez półkoliste okienka w kamiennym murze dawnej magnackiej stajni widać basen w dawnej oranżerii. (KWJP: Łukasz Nicpan, Fajerwerki nad otuliną, 2020)

(2) Ale też widać od razu, że „Borzęcin” przyrządzili miastowi na spółkę z miejscowymi, a więc błazeństwa są niejednorodne, brak im dominującego stylu, a do tego mieszają się z solenną powagą i pompą. (KWJP: Jerzy Jarzębski, Miasta, rzeczy, przestrzenie, 2019)

(3) Bo choć w słowach, jak po liście widać, odważny i zdecydowany, to wiemy, że łatwiej słowami udawać zucha.

W (1) widać (!) tylko jeden czasownik: widać — przecinków brak. W (2) przecinek oddziela zdanie nadrzędne z czasownikiem widać od zdania podrzędnego z czasownikiem przyrządzili. W (3) zdanie z czasownikiem widać jest wtrącone, a zatem obustronnie wzięte w przecinki.

2. Istnieje też partykułowe widać, synonimiczne z widocznie. Tu trzeba wzmóc uwagę, ponieważ takie komentarzowe widać nie ma wpływu na interpunkcję.

(4) W miastach Izraela praktycznie nie istnieje problem chuligaństwa i rozboju – ludzie mają tu widać poważniejsze sprawy na głowie. (KWJP: Jerzy Jarzębski, Miasta, rzeczy, przestrzenie, 2019)

(5) Przypominają się słowa Ewangelii: „kto z was, obmyślając, może przydać do wzrostu swego łokieć jeden?”. Widać kogut to potrafi. Lecz tak wyciągnięty, trwał tylko chwilę. (KWJP: Łukasz Nicpan, Fajerwerki nad otuliną, 2020)

3. Na koniec omówimy komentarzowe jak widać. Ten wykładnik sądu zawsze oddzielamy przecinkiem lub wydzielamy przecinkami. Dostrzegamy w nim bowiem czasownikowe widać.

(6) Na wiele sposobów, jak widać, opowiadanie powraca wciąż do rozrachunku z wyraźną dominacją wzroku w myśli filozoficznej czy w życiu społecznym. (KWJP: Piotr Seweryn Rosół, Genet Gombrowicza. Historia miłosna, 2016)

(7) Jak widać, pytania były dość otwarte i pozwalały na odpowiedzi idące w wielu kierunkach, przez sam sposób sformułowania zachęcając do opowiedzenia o problemach i niezgodzie na nie. (KWJP: Zuzanna Radzik, Kościół kobiet, 2015)

8) Ale potem, jak rozmawialiśmy, coraz bardziej mi się podobało. Ja wierzę w to, co widzę na ekranie. Ale w sumie nie zawsze tak musi być, jak widać. (KWJP: Małgorzata Kozubek, Filmoterapia, 2016)

(9) Program pilotażowo wprowadzano w 1970 roku i efektem był znaczny wzrost liczby pracowników biurowych, którzy – jak widać – musieli być niezbędni do socjalistycznej symulacji działań rynkowych. (KWJP: Polska Rzeczywiście Ludowa. Od Gierka do Jaruzelskiego, Paweł Dybicz, 2019)

Może zresztą takie jak widać być elementem szerszego komentarza, wtrąconego:

(10) Choć jednocześnie z dawnych tekstów krytycznych możemy – jak widać na przykładzie tekstu Geroulda – wyczytać teraz nowe sensy, które ówczesnym czytelnikom być może nie przychodziły do głowy. (KWJP: Joanna Krakowska, Odmieńcza rewolucja. Performans na cudzej ziemi, 2020)