wpół

1. wpół do

Definicja

jeśli jest wpół do jakiejś godziny, to brakuje do niej pół godziny

Wariant
  • (rzadziej) pół do
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Wstajemy o wpół do szóstej, jemy śniadanie i wyjeżdżamy na wykopaliska.

menstream.pl, 15.05.13

Było wpół do trzeciej, gdy wreszcie doczekałem się jedzenia w restauracji naprzeciw siedziby banku.

NKJP: Michał Bielecki, Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S.A., 1997

(...) a idąc do łóżka, zamawiałem tylko telefoniczne budzenie na wpół do szóstej, to znaczy na pół godziny przedtem, nim Uszer wstawał do pracy.

NKJP: Henryk Grynberg, Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Gramatyka

frazem nieodmienny

formy: wpół do

zgłoś poprawkę

2. wpół

Definicja

jeśli ktoś lub coś jest zgięte, złamane itp. wpół, to jest zgięte, złamane itp. w połowie lub pośrodku

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Na ustach więźnia wykwitała epileptyczna piana. Hockermann złamał się wpół, głowę oparł na kolanach Sophie, wyprężył się i zaczął podrygiwać.

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

Dziewczyna obracała ją w palcach. Widać było, że nikt jej dotąd nie otwierał. Ostrożnie rozdarła brzeg, wyjmując ze środka kartkę złożoną wpół.

NKJP: Krystyna Boglar, Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Gramatyka

przysłówek nieodprzymiotnikowy

formy: wpół

zgłoś poprawkę

3. wpół

Definicja

jeśli ktoś objął, złapał itp. kogoś wpół, to objął, złapał itp. go w pasie

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Romantyczny nastrój wzmógł się jeszcze bardziej, gdy Miszka Bulwar i Marek Preser z naszej szkoły, spece od rosyjskiego repertuaru, objąwszy jeden drugiego wpół, zaśpiewali na dwa głosy.

NKJP: Henryk Grynberg, Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

— A wy umiecie tańczyć? — zapytał.
(...)
Wuj porwał ją wpół, zagwizdał walca i razem zaczęli wirować po pokojach. Krysia wdzięcznie przeginała się do tyłu, a warkocze jej fruwały za nią i migały pąsowymi kokardami.

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Gramatyka

przysłówek nieodprzymiotnikowy

formy: wpół

zgłoś poprawkę

4. na wpół

Definicja

jeśli ktoś lub coś jest (na) wpół jakieś, to jest częściowo takie; jeśli ktoś lub coś (na) wpół jest w jakimś stanie, to znajduje się w nim częściowo

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Bóg jest — powiedział jeszcze raz, na wpół do mnie, na wpół do siebie.

NKJP: Jacek Bocheński, Tabu, 1965

(...) i niby to spoglądają zupełnie gdzie indziej, choć oczy to mają przy tym takie, jakby były na wpół omdlałe.

NKJP: Christian Skrzyposzek, Wolna Trybuna, 1985

Nie pozostało mi po wojnie nic prócz życia i tej jedynej ocalałej pamiątki, niewiele ode mnie młodszej. Znalazłem ją po wyzwoleniu w ruinach na wpół spalonego domu, nie doznając zresztą wzruszenia na widok ostatniego wątłego łącznika z minioną przeszłością, a nawet nie dziwiąc się przypadkowi, który sprawił, że uniknęła losu tylu drogich mi osób i przedmiotów.

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Gramatyka

frazem przysłówkowy

formy: na wpół

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book