wokółświat

Przypominało to nieco znane z koncepcji Jakoba von Uexkülla wokółświaty — Umwelty [„Kultura” 73–86], subiektywne uniwersa, w których to od uskutecznianego w czasie i przestrzeni cielesnego potencjału danego stworzenia (zmysłowego i afektywnego) [Pobojewska 39–40] zależy jego reakcja na środowisko. Wokółświaty pozostają zarazem odrębne i styczne, są powiązane ze sobą różnymi typami wzajemności, które trzeba określać i wartościować od nowa przy każdym kolejnym kontakcie. Spotkania między nimi mogą się dzięki temu opierać zarówno na relacjach negatywnych (wrogości czy konkurowaniu), jak i na pozytywnych (zawiązywaniu sojuszów i wymianie korzyści) [Chyc 114–128] jako pochodnych wytwarzanych przez obie strony obrazów otoczenia.

A. Filipowicz, Słowiański „nowy animizm”. Wokół badań terenowych polskiego romantyzmu, „Czas Kultury” 2020, nr 2, s. 117