wigilia

1. wigilia (dzień przed)

Definicja

wigilia to dzień poprzedzający inny (zwykle świąteczny) dzień

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • dzień poprzedni; przeddzień
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Procesja chyba.
— Misteria raczej — stwierdził Granciszek. — Toć dziś czternasty sierpnia, wigilia Wniebowzięcia Maryi Dziewicy. Jedźmy, jedźmy, panno Doroto. Zobaczmy z bliska.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Narrenturm, 2002

ANNA: — No, nie zostałam aktorką, bo państwo policyjne nie pozwoliło, i chwalić Boga, że nie weszłam w to kłębowisko żmij (chociaż raz — miałam już DWADZIEŚCIA LAT, wyobrażasz sobie?! a zamierzałam osiągnąć wszystko, sławę, miłość i w ogóle przedtem, a w wigilię moich dwudziestych urodzin popełnić samobójstwo, żeby nigdy, nigdy, po kres wieczności, nie mieć więcej niż dziewiętnaście! — raz obudziłam się z płaczem, bo we śnie grałam Maszę w Trzech Siostrach, i również we śnie uświadomiłam sobie, że nigdy, nigdy, po kres wieczności jej nie zagram).

NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska, Siostry B., 1996

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: (wigilia ___) imienin; rocznicy; uroczystości
Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: wigilia; wigilią; wigiliach; wigiliami; wigilie; wigilię; wigilii; wigilio; wigiliom

2. Wigilia (24 grudnia)

Definicja

Wigilia to dzień poprzedzający święta Bożego Narodzenia, w którym katolicy poszczą, spożywają wspólną kolację i obdarowują się prezentami zwykle złożonymi pod choinką

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Myśli pan, że mu wszystko wolno? Ten pański pies lamentował ludzkim głosem.
— Niektóre bydlęta mówią ludzkim głosem na miesiąc przed Wigilią — Mock zapragnął zrzucić sąsiada ze schodów.
— Doprawdy? — Patschkowsky uniósł w zdziwieniu łuki brwi.

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

Ludzie się boją, ale szydzą lawiną dowcipów: „Dlaczego wprowadzili stan wojenny? Bo nie potrafili wprowadzić stanu przedwojennego”. „Synku — pyta przed Wigilią staruszka milicjanta — czy jesteś z ZOMO? Tak, babciu, z ZOMO. A nie utłukłbyś mi karpia?” Nie wszyscy się boją. Odważnych jest ciągle dużo.

NKJP: Waldemar Kuczyński, Burza nad Wisłą, 1981

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: (___ Wigilię) obchodzić; spędzić; wspominać
  • kolokacje przymiotnikowe: postna
  • przymiotnik: wigilijny
  • skarbonka semantyczna: pasterka
Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: Wigilia; Wigilią; Wigiliach; Wigiliami; Wigilie; Wigilię; Wigilii; Wigilio; Wigiliom

 2.1. wigilia (przy stole)

Definicja

wigilia to też kolacja w ten dzień

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Ponieważ Pandawid był sam jak palec, rodzice zaprosili go na wigilię, choć matka miała wątpliwości, czy przyjdzie i czy to jest dobry pomysł. Miała do Bernarda ukrytą pretensję, bo choć bardzo lubiła Dawida, jednak tego wigilijnego dnia uważała, że każdy, kto nie należy do rodziny, jest obcy. Matka miała wielki żal, że nie może zaprosić na wigilię nikogo ze swojej familii, że ojciec odciął ją od Schönmythów. Nie mogła przy stole wigilijnym przełamać się opłatkiem z babką Sabiną ani z bratem.

NKJP: Krystyna Kofta, Złodziejka pamięci, 1998

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne:
    (___ wigilę) przygotować; urządzać; zaprosić na
    (___ wigilii) zasiadać do; zasiąść do
  • kolokacje przymiotnikowe: prawdziwa; rodzinna; staropolska; uroczysta; wspólna
  • przymiotnik: wigilijny
  • skarbonka semantyczna: kutia
Ciekawostki
Co się zalicza do potraw? Weźmy uzwar i kompotu z suszu. To potrawy czy napoje wigilijne? Sposób przygotowania i spożycia sugeruje, że są to napoje, jednak spotkać się można z określeniem, że to tradycyjne potrawy.
Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: wigilia; wigilią; wigiliach; wigiliami; wigilie; wigilię; wigilii; wigilio; wigiliom

3. wigilia (np. w firmie)

Definicja

wigilią nazywa się też spotkanie z drobnym poczęstunkiem zorganizowane przed świętami Bożego Narodzenia dla uczniów, pracowników firmy itp., na którym składa się sobie życzenia

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
To było tak: rano zapakowała córkę do samochodu i zawiozła ją na klasową wigilię. Mamy upiekły ciasta, dzieci odśpiewały kolędy, ustawiły się do zdjęć przy choince.

Anna Szulc, Newsweek, 7–12.01.2014, numer 2, s. 42

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: (___ wigilię) zorganizować
  • kolokacje czasownikowe prawostronne: (wigilia ___) odbyła się
  • kolokacje przymiotnikowe: firmowa; klasowa; klubowa; szkolna
Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: wigilia; wigilią; wigiliach; wigiliami; wigilie; wigilię; wigilii; wigilio; wigiliom

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

  • skąd — Skąd to !z kąd?
  • marsowy — Pochodzenie słowa marsowy
  • ęsi — Co to za ęsi?

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book