uzus

uzus (językoznawstwo)

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • konwencja; obyczaj; postępowanie; przyzwyczajenie; sposób; styl; użytek; używanie; zachowanie; zwyczaj
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Na przykład warszawiak, który zamówi w Krakowie indyka z borówkami, może się niemile zdziwić, widząc na talerzu obok mięsa owoce, które zwykł nazywać czarnymi jagodami. Jedząc tę niezbyt smakowitą kombinację, będzie się mógł tylko pocieszać szmerem uznania ze strony entuzjastów nouvelle cuisine. Nawiasem mówiąc, zauważyłem, że ostatnio krakowski uzus bierze górę w Warszawie: w sklepach i na straganach czarne jagody są opatrzone kartką „Borówki”.

NKJP: Gazeta Wyborcza, 1997

Kolejną przyczyną zróżnicowania normy i uzusu jest wspomniany już poziom poradników i słowników. Nie można także pominąć kolejnego faktu, że część użytkowników języka, od 1945 roku obcująca z normą języka serbsko-chorwackiego, mogła w tym okresie wyrobić sobie określone nawyki językowe.
Uzus językowy pojawia się wszędzie tam, gdzie zawodzi norma, lub tam, gdzie pozostaje ona niezmienna, wbrew zachodzącym zmianom językowym. Potwierdzają to przykłady ze wszystkich dziedzin językowych. Jednak w sposób najbardziej dobitny chorwacki uzus nie respektuje normy w obrębie akcentuacji, stanowiącej nadal otwarty i nierozstrzygnięty problem kodyfikacyjny.

Maria Dąbrowska-Partyka, W poszukiwaniu nowego kanonu. Reinterpretacje tradycji kulturalnej w krajach postjugosłowiańskich po 1995 roku, 2005, s. 90

Ciekawostki
Uzus? To może dodacie poszłem? Daleko, to poszedłem. Blisko, to poszłem. A jak blisko jest do słownika, Dobrego słownika? Czy można w ogóle patrzeć na to, jak ludzie piszą i mówią, czy może językowa demokracja powinna być językową mordokracją, czyli złapaniem wszystkich za <mordę> język? I czy uzus rządzi? Zapraszamy na blog Dobrego słownika.
Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: uzus; uzusach; uzusami; uzusem; uzusie; uzusom; uzusów; uzusowi; uzusu; uzusy

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book