Definicja
jeśli jakaś substancja sublimuje to przechodzi ze stanu stałego bezpośrednio w stan gazowy (tzn. z pominięciem fazy ciekłej), np. lód w parę wodną; słowo specjalistyczne (w fizyce i chemii)
sublimować
1. sublimować (np. lód)
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
W poszukiwaniu wszystkich wydatków w lodowcowym budżecie nie sposób pominąć jeszcze innego rodzaju ablacji. Znają go doskonale alpiniści i turyści, przemierzający lodowce w słoneczne dni. Wychodząc z bazy, biorą ze sobą dużo napoju, bo długie godziny na lodowcu zupełnie „wysuszają” człowieka. I tak jest naprawdę. W pogodny dzień powietrze nad powierzchnią lodowca jest bardzo suche. Lód może po prostu sublimować.
NKJP: Jacek Jania, Zrozumieć lodowce, 1988
Słownik antonimów przeciwstawne znaczeniowo
Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
- przymiotnik: sublimacyjny
- skarbonka słowotwórcza: sublimacja
Gramatyka
czasownik aspekt niedokonany przechodni
formy alfabetycznie: niesublimowana; niesublimowaną; niesublimowane; niesublimowanego; niesublimowanej; niesublimowanemu; niesublimowani; niesublimowania; niesublimowanie; niesublimowaniem; niesublimowaniu; niesublimowany |
2. sublimować (np. pojęcie)
Definicja
jeśli ktoś sublimuje coś, to przedstawia to jako coś szlachetnego i wzniosłego; słowo książkowe
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
- uszlachetniać; uwznioślać
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Wraz z upływem czasu rosną wymagania w zakresie kultury towarzyskiej. Stół odgrywa tu znów wielką rolę, przy nim bowiem najczęściej odbywają się spotkania, on także dostarcza okazji do czynienia wzajemnych obserwacji, a więc włączony jest w proces sublimowania kultury towarzyskiej. Z czasem pojęcie to zaczęło obejmować nie tylko sposób zachowania. Starano się dbać także o to, żeby przyjęcie przebiegało w miłej atmosferze i zostawiło gościom dobre wspomnienia, a o tym decydował właściwy dobór zaproszonych.
NKJP: Tadeusz Rojek, Jak to się je. Savoir-vivre przy stole, 1994
Nie zawsze istniała jednakowa swoboda mówienia o sprawach Erosa.
Niewinnie dziś brzmiące rady Owidiusza, który podbił rzymskie salony, wywołały oburzenie i stały się przyczyną kłopotów poety, aż do zesłania go włącznie. We wczesnym średniowieczu, sublimującym uczucia miłosne w konwencji rycersko-trubadurskiej, nie do pomyślenia byłyby sprośności Brantôme’a, zawarte w renesansowych Żywotach pań swawolnych, które jeszcze dziś mogą być odbierane jako drastyczne, mimo że stały się klasyką, tak smakowicie przełożoną na język polski przez Boya.
Niewinnie dziś brzmiące rady Owidiusza, który podbił rzymskie salony, wywołały oburzenie i stały się przyczyną kłopotów poety, aż do zesłania go włącznie. We wczesnym średniowieczu, sublimującym uczucia miłosne w konwencji rycersko-trubadurskiej, nie do pomyślenia byłyby sprośności Brantôme’a, zawarte w renesansowych Żywotach pań swawolnych, które jeszcze dziś mogą być odbierane jako drastyczne, mimo że stały się klasyką, tak smakowicie przełożoną na język polski przez Boya.
NKJP: Jan Pieszczachowicz, Koniec wieku. Szkice o literaturze, 1994
Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
- przymiotnik: sublimacyjny
- skarbonka słowotwórcza: sublimacja
Gramatyka
czasownik aspekt niedokonany przechodni
formy alfabetycznie: niesublimowana; niesublimowaną; niesublimowane; niesublimowanego; niesublimowanej; niesublimowanemu; niesublimowani; niesublimowania; niesublimowanie; niesublimowaniem; niesublimowaniu; niesublimowany |
3. sublimować (np. pragnienia)
Definicja
jeśli ktoś sublimuje jakieś popędy, dążenia to zastępuje je innymi, łatwiejszymi lub bardziej akceptowanymi społecznie, np. przenosi energię wzbudzoną przez popęd seksualny na działalność twórczą; słowo specjalistyczne (psychologia) lub książkowe
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Żołnierz trzeciej fali jest apłciowy (ponad 10 procent amerykańskiego wojska uczestniczącego w Pustynnej Burzy stanowiły kobiety), przefiltrowany przez język politycznej poprawności, który odarł wojenne rzemiosło z seksistowskich, fallicznych powłok. W miejsce wojownika — dyszącego agresją samca, sublimującego w walce swoje libido — pojawił się Narcyz, który częściej niż za karabin chwyta lusterko i puderniczkę, bo lada chwila może zjawić się CNN. Ten upadek tradycyjnego wojowniczego ducha dostrzegł z bólem generał Anthony C. Zini w artykule o wojsku XXI wieku, który ukazał się w lipcu 2001 w magazynie „Strategic Forum”, podważając jednocześnie przekonanie, że w wojsku można obejść się bez ryzyka i strat.
NKJP: Edwin Bendyk, Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002
Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
- przymiotnik: sublimacyjny
- skarbonka słowotwórcza: sublimacja
Gramatyka
czasownik aspekt niedokonany przechodni
formy alfabetycznie: niesublimowana; niesublimowaną; niesublimowane; niesublimowanego; niesublimowanej; niesublimowanemu; niesublimowani; niesublimowania; niesublimowanie; niesublimowaniem; niesublimowaniu; niesublimowany |