opierać

1. opierać (na badaniach)

Definicja

jeśli opieramy coś na czymś (np. badaniach, zasadach, materiałach), to czynimy to podstawą tego

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • bazować; odnosić się
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Na jakich zasadach pedagogicznych opiera Pan własną pracę w Akademii?

NKJP: Barbara Ziembicka, Najprostszą drogą. Rozmowy z artystami, 1998

Nie sporządzę tutaj ich zestawu, tytułem przykładu przywołam stwierdzenie Jellenty, że sądów o Słowackim nie należy opierać na jego wyznaniach, ale na samych utworach, bo w nich właśnie wypowiada się on bezpośrednio.

NKJP: Michał Głowiński, Ekspresja i empatia, 1997

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: optymizm; oskarżenie; przypuszczenie; spostrzeżenie; wychowanie
  • odpowiednik dokonany: oprzeć
Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany przechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca; nieopierającą; nieopierające; nieopierającego; nieopierającej; nieopierającemu; nieopierający; nieopierających; nieopierającym; nieopierającymi; nieopierana; nieopieraną | pokaż wszystkie formy

 1.1. opierać się (na badaniach)

Definicja

jeśli coś opiera się na czymś (np. badaniach, zasadach, materiałach), to znajduje w tym podstawę

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Na tych prostych, by nie powiedzieć banalnych, spostrzeżeniach opiera się sztuka stratygrafii.

NKJP: Jerzy Dzik, Dzieje życia na ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Policjantka była pewna, że ma przed sobą marzyciela, fantastę, błędnego rycerza, który z pewnością nie potrafi pojąć, że świat bynajmniej nie opiera się niesprawiedliwości i krzywdzie, ale wprost przeciwnie — opiera się na niesprawiedliwości i krzywdzie.

NKJP: Bronisław Świderski, Słowa obcego, 1998

Opisana przez Konorskiego koncepcja działania mózgu opiera się na założeniu istnienia trzech wzajemnie powiązanych systemów (...)

NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński, Odory, 2002

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe: działalność; gospodarka; ideologia; kompozycja; prognoza; strategia; taktyka; terapia; współpraca
Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca się; nieopierającą się; nieopierającego się; nieopierającej się; nieopierającemu się; nieopierające się; nieopierających się; nieopierającymi się; nieopierającym się; nieopierający się; nieopierania się; nieopieraniem się | pokaż wszystkie formy

 1.2. opierać się (na badaniach)

Definicja

jeśli opieramy się na czymś (np. badaniach, zasadach, materiałach), to znajdujemy w tym podstawę naszego naszego rozumowania lub działania

Poprawna polszczyzna cenne informacje, niespodzianki, haczyki
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • argumentować; brać pod uwagę; motywować; podpierać; usprawiedliwiać; uzasadniać
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Myśmy wprawdzie także je przewidywali, nie można się jednak opierać na przeczuciach, a na faktach. Fakty wyglądały dosyć niewinnie.

NKJP: Teresa Torańska, Oni, 1985

Przemówienie wygłosiłem wieczorem, a następnego dnia każdy głos w dyskusji zaczynał się od krytyki mojego wystąpienia. Mówiono, że opieram się na jakichś może nie sfałszowanych, ale co najmniej wątpliwych danych.

NKJP: Teresa Torańska, Oni, 1985

Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca się; nieopierającą się; nieopierającego się; nieopierającej się; nieopierającemu się; nieopierające się; nieopierających się; nieopierającymi się; nieopierającym się; nieopierający się; nieopierania się; nieopieraniem się | pokaż wszystkie formy

2. opierać się (plecami)

Definicja

jeśli opieramy się (czymś) o kogoś lub coś (albo na kimś lub czymś) to jesteśmy w pozycji, w której dotykamy tego kogoś lub tego czegoś jakąś częścią ciała i ciężar naszego ciała częściowo spoczywa na tym kimś lub czymś

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • podpierać się; podtrzymywać; wspierać się
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Zygmunt otworzył szeroko okno i opierając się głęboko łokciami o parapet, spoglądał na dachy dzielnicy.

NKJP: Mariusz Sieniewicz, Czwarte niebo, 2003

Siadywali na kanapie, opierali się o siebie plecami, jedząc pokrojone jabłka słuchali Simona i Garfunkela.

NKJP: Włodzimierz Kowalewski, Bóg zapłacz!, 2000

Mock opierał się wciąż o mur i czuł, jak wilgotne płatki śniegu łaskoczą go za chirurgicznym gorsetem.

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

Wielki i gruby mężczyzna opierał się całym ciężarem na ramieniu wątłej kobiety. Kiedy przechodzili obok Mocka, kobieta posłała mu wesołe spojrzenie.

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca się; nieopierającą się; nieopierającego się; nieopierającej się; nieopierającemu się; nieopierające się; nieopierających się; nieopierającymi się; nieopierającym się; nieopierający się; nieopierania się; nieopieraniem się | pokaż wszystkie formy

3. opierać (o mur)

Definicja

jeśli opieramy coś o coś lub na czymś, to sprawiamy, że się nie przewraca, pochyla ani osuwa, ponieważ ciężar tego częściowo na tym czymś spoczywa

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • podpierać; podtrzymywać; wspierać
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
To nie jest tak, że przychodzi moment, kiedy człowiek siada, opiera czoło na ręce, zamyśla się i robi ten rachunek. Nie, człowiek tego rachunku sumienia dokonuje stale.

NKJP: Teresa Torańska, Oni, 1985

Pokutnica modląca się w grocie opiera dłoń o pożółkłą czaszkę, symbolizującą marność doczesnych rozkoszy.

NKJP: Manuela Gretkowska, Podręcznik do ludzi, 1996

Włożył grzebień pomiędzy kratki i opierając jego koniec o mur wewnątrz wywietrznika, zaczął wypychać pokrywę do przodu.

NKJP: Włodzimierz Kowalewski, Bóg zapłacz!, 2000

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: brodę; czoło; dłoń; głowę; karabin; kolano; łokieć; nogę; plecy; rękę; rower; stopę
  • odpowiednik dokonany: oprzeć
Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany przechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca; nieopierającą; nieopierające; nieopierającego; nieopierającej; nieopierającemu; nieopierający; nieopierających; nieopierającym; nieopierającymi; nieopierana; nieopieraną | pokaż wszystkie formy

 3.1. opierać się (o mur)

Definicja

jeśli coś opiera się o coś lub na czymś, to się nie przewraca, pochyla ani osuwa, ponieważ ciężar tego częściowo na tym czymś spoczywa

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Stożkowaty namiot, kryty skórami, opierał się na szkielecie złożonym z około dwudziestu listew siedmiometrowej długości.

NKJP: Zbigniew Teplicki, Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Drzemał z opuszczoną głową i frędzlami zwisającymi koło nosa, zaciskając palce na grubym, mającym ponad metr długości cybuchu olbrzymiej fajki, której główka z wygasłym tytoniem opierała się o podłogę.

NKJP: Włodzimierz Kowalewski, Powrót do Breitenheide, 1998

Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca się; nieopierającą się; nieopierającego się; nieopierającej się; nieopierającemu się; nieopierające się; nieopierających się; nieopierającymi się; nieopierającym się; nieopierający się; nieopierania się; nieopieraniem się | pokaż wszystkie formy

4. opierać się (doradca)

Definicja

jeśli ktoś opiera się na kimś, to czyni go swoim głównym doradcą, sprzymierzeńcem, pomocnikiem itp.

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Dyktatorzy woleli rządzić nakreślonym na mapie państwem, niż stanąć wobec arabskiego żywiołu. I tak Husajn opierał się na sunnitach i gnębił szyitów oraz Kurdów. Z kolei syryjscy dyktatorzy, bliscy szyizmowi alawici, zbudowali władzę, wspierając szyitów przeciw sunnickiej większości.

Michał Kacewicz, Newsweek, 7–13.10.2013, nr 41, s. 60

Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca się; nieopierającą się; nieopierającego się; nieopierającej się; nieopierającemu się; nieopierające się; nieopierających się; nieopierającymi się; nieopierającym się; nieopierający się; nieopierania się; nieopieraniem się | pokaż wszystkie formy

5. opierać się (komuś)

Definicja

jeśli ktoś (rzadziej coś) opiera się komuś lub czemuś, to nie ulega mu lub temu

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • bronić się; walczyć
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Spoza kamiennego lwa świętego Marka wyskakuje Jerry. Chwyta Monizę za rękę i ciągnie ją na bok. Moniza opiera się, ale bezskutecznie, wyglądają jak para tancerzy przebiegająca sale w skocznej galopadzie.

NKJP: Sławomir Mrożek, Opowiadania 1974–1979, 1979

To ciężkie, kleiste, nasączone żywicą drewno setki lat opiera się pogodzie.

NKJP: Andrzej Stasiuk, Opowieści galicyjskie, 1955

Policjantka była pewna, że ma przed sobą marzyciela, fantastę, błędnego rycerza, który z pewnością nie potrafi pojąć, że świat bynajmniej nie opiera się niesprawiedliwości i krzywdzie, ale wprost przeciwnie — opiera się na niesprawiedliwości i krzywdzie.

NKJP: Bronisław Świderski, Słowa obcego, 1998

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe: długo; dzielnie; skutecznie; wciąż; z trudem
  • odpowiednik dokonany: oprzeć się
Gramatyka

czasownik aspekt niedokonany nieprzechodni

formy alfabetycznie: nieopierająca się; nieopierającą się; nieopierającego się; nieopierającej się; nieopierającemu się; nieopierające się; nieopierających się; nieopierającymi się; nieopierającym się; nieopierający się; nieopierania się; nieopieraniem się | pokaż wszystkie formy

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book