miłość

1. miłość (do kogoś)

Definicja

miłość (do kogoś) to uczucie, jakim darzymy tę osobę, którą kochamy

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • przyjaźń; uczucie; wierność; zakochanie się
  • książkowo:afekt; agape; amor; eros; zadurzenie się
  • potocznie:zabujanie się
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Wobec milionów telewidzów? — spytał B.
— Tak. Dziewczyna była zrozpaczona. Wspaniały plan doprowadził ją jedynie do publicznego upokorzenia. Co innego, gdyby chłopiec zakochał się w niej, słysząc, jak wobec milionów ludzi wyznaje mu miłość. Niestety, nie zrobił tego.

NKJP: Bronisław Świderski, Słowa obcego, 1998

Jako jedyny wnuk byłem jego oczkiem w głowie. Wiem, że dziadek bardzo mnie kocha, a ja tej miłości pragnąłem jak wody. Od małego mi mówił o tym, jak dorosnę, jak obejmę po nim kancelarię, jak przekaże mi wszelkie tajemnice zawodowe... (...) Bałem się, że stracę jego miłość, jeśli nie pójdę na prawo.

NKJP: Barbara Antonowicz-Wlazińska, Klucze do twojego wnętrza, 2001

Przed siedmioma laty, jako funkcjonariusz Wydziału Obyczajowego, przesłuchiwał pewną prostytutkę, która nie chciała podać miejsca pobytu swojego alfonsa podejrzanego o handel żywym towarem. Zniecierpliwiony ówczesny szef Mocka wystawił za okno jej roczne dziecko. Miłość matczyna zwyciężyła nad miłością do sutenera.

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

To, co się stało przed chwilą, urastało w moim rozpalonym jeszcze mózgu do miary wielkiego zdarzenia, a co gorsza — wielkiego zwycięstwa.
— Teraz ją kocham... Tak... I ona mnie kocha... Jest moja... Na zawsze... O miłości! O rozkoszy! Jakie życie jest piękne!

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Jak mówić o miłości, skoro nie ma jej definicji, ani nawet precyzyjnego określenia? A przecież napisano o niej całe biblioteki. I będą o niej ludzie pisać, jak długo będą istnieć, bo jest najważniejszą rzeczywistością naszego człowieczeństwa. Tkwi w każdym ludzkim działaniu. Z niej muzyka i słowo, kościoły i chaty, obrazy i rzeźby. Ona w burzy oper i koncertów, w tekstach poetów i naukowców, w tragediach i komediach, w świętowaniu i codziennym trudzie. Z niej chleb i wino. Czasem ukryta, wypaczona, przywalona głupotą, schowana w nienawiść, zazdrość, chciwość, ale zawsze ci o nią chodzi. Za nią tęsknisz, o niej marzysz, ku niej dążysz, przebijasz się do niej przez błądzenia, potknięcia, przez własną i cudzą głupotę, słabość i złość. Dopóki żyjesz, nią żyjesz. Z miłości zrodzony i z miłości umierający. Jezus powiedział, że Bóg jest miłością.

NKJP: Mieczysław Maliński, Zamyślenia, 1998

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje czasownikowe lewostronne: odwzajemnić
  • kolokacje przymiotnikowe: bezgraniczna; bezwarunkowa; boża; braterska; dojrzała; dozgonna; macierzyńska; małżeńska; matczyna; nieszczęśliwa; ojcowska; platoniczna; prawdziwa; rodzicielska; romantyczna; szalona; wielka; wzajemna
  • kolokacje rzeczownikowe prawostronne: bliźniego
Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

 1.1. miłość (osoba)

Definicja

czyjaś miłość to także osoba darzona tym uczuciem

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • kochanie; ukochana; ukochany
  • książkowo:serce moje
  • pieszczotliwie:dziubasek; dziubeczek; dziubek; kociaczek; kociak; koteczek; kotek; kotuś; misiaczek; misiak; misiek; misio; miś; myszeczka; myszeńka; myszka; serdeńko; skarb; skarbeczek; skarbek; skarbuś; słoneczko; słonko; słońce; tygrysek; żabcia; żabeczka; żabka; żabunia
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Spotkał swoją miłą na froncie, była jego dawną, jeszcze szkolną miłością, obecnie sanitariuszką naziemnej jednostki.

NKJP: Teresa Bojarska, 1996, Świtanie, przemijanie

— Sh'eenaz... - jęknął Agloval rozdzierająco, zbliżając się do niej na kolanach. — Moja miłości! Moja ukochana... jedyna... Więc jednak, nareszcie. Więc jednak, Sh'eenaz!
Syrenka wdzięcznym gestem podała mu rękę do ucałowania.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Miecz przeznaczenia, 1992

(...) powiedział: — Siedzę tu z wami dwiema, z moją pierwszą i z moją ostatnią miłością, i nagle zobaczyłem, co macie ze sobą wspólnego.

NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska, Siostry B., 1996

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje przymiotnikowe: dawna; młodzieńcza; pierwsza; szkolna; wakacyjna; wielka
Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

2. miłość (do narodu)

Definicja

miłość kogoś do kogoś, czegoś (Boga, ojczyzny, narodu itp.) to poczucie tej osoby, że to coś jest dla niej bardzo ważne i wymaga głębokiego szacunku

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Komunistów zwalczać należy, Pawełku, to gawiedź niebezpieczna, podstępna, ale nigdy pałką, nigdy pałką! Więc, kiedy ich pałkami policja uczyła miłości ojczyzny, tom się hardo postawił.

Andrzej Szczypiorski, Początek, 1986

— Po cóż ten nierozsądny gniew i wzburzenie? Niechże pan zrozumie, że jeżeli nawet krytykujemy Polskę, to właśnie dlatego, że kochamy ją i szanujemy, i chcielibyśmy odnaleźć jakąś drogę do porozumienia z krajem, którego dobrze jeszcze nie znamy. A tu od razu ta drażliwość i nietykalność, która choć wywodzi się ze szlachetnej miłości do ojczyzny, jest doprawdy dziecinna i nierozsądna.

NKJP: Stanisław Dygat, Jezioro Bodeńskie, 1946

Simone Weil mnie nauczyła, że moja nienawiść do życia nie zasługuje na bezwzględne potępienie, bo tęsknota do czystości może przyoblekać się w chorobliwość. I że moja miłość do życia, równie silna, jest nie mniej rzeczywista, skoro żyjemy sprzecznościami.

NKJP: Czesław Miłosz, Ziemia Ulro, 1977

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

 2.1. miłość (np. ojczyzna)

Definicja

czyjaś miłość to także ten ktoś lub to coś (Bóg, ojczyzna, naród itp.)

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

3. miłość (do sztuki)

Definicja

miłość kogoś do czegoś (rzeczy, zajęcia itp.) to poczucie tej osoby, że to coś jest dla niej ważne, bliskie jej lub sprawia jej dużą przyjemność

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • hobby; pasja; zamiłowanie
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Von Finckl był prawdziwym dżentelmenem i oczarował mnie kulturą, a nade wszystko miłością do sztuki.

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

Prowadził skrupulatny wykaz swoich przegranych we wszystkich kasynach. Nie chciał jednak nikomu notatek pokazywać, tak wielkie widniały tam sumy.
„...jego miłość do hazardu była miłością straszliwie nieodwzajemnioną, nie znałem nikogo więcej, kto grywałby z takim zapałem, mając tak niewiele szczęścia” — pisał Kydryński.

NKJP: Mariusz Urbanek, Kisielewscy. Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

Wszystko to nie do wiary. Zachwiałem się w swojej miłości do Paryża — i doprawdy przeżywam to jako rodzaj zdrady i rodzaj klęski.

NKJP: Marek Borucki, Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Właściciel warsztaciku zegarmistrzowskiego słynął w Borach z miłości do wędkarstwa i nowinek naukowych — abonował jakieś fachowe kwartalniki, czytywał za ladą podręczniki uniwersyteckie, a nawet, powiadano, pracował nad jakimś tajemniczym wynalazkiem, który ma dokonać przewrotu... W czym? Tego nikt nie wiedział.

NKJP: Aleksander Minkowski, Szaleństwo Majki Skowron, 1972

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

 3.1. miłość (np. sztuka)

Definicja

czyjaś miłość to także ta rzecz, zajęcie itp.

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Porównania Jerzego Zawieyskiego wypadały natomiast zdecydowanie na korzyść Rzymu, który wydawał się wspanialszy nad wszelkie wyobrażenia. Stale żałował mocno spóźnionej wizyty w mieście, które stało się jego pierwszą miłością.

NKJP: Marek Borucki, Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Muzyka Lutosławskiego była moją miłością od pierwszego usłyszenia — mówi Anne-Sophie Mutter, jedna z najwspanialszych skrzypaczek na świecie.

NKJP: Gazeta Wyborcza, 1994

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

4. miłość (seks)

Definicja

miłość to książkowo seks

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • zbliżenie
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Posiadała też wielce udatnie wypchanego jednorożca, na którego grzbiecie lubiła się kochać. Geralt był zdania, że jeżeli istniało miejsce gorzej nadające się do uprawiania miłości, to był nim chyba tylko grzbiet żywego jednorożca. W przeciwieństwie do niego, który łóżko uważał za luksus i cenił sobie wszystkie możliwe zastosowania tego wspaniałego mebla, Yennefer potrafiła być szalenie ekstrawagancka.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Miecz przeznaczenia, 1992

— Eryk był najlepszym, najcudowniejszym mężczyzną w moim życiu. Był delikatny i cierpliwy. Uczył mnie miłości. Tej fizycznej też.

NKJP: Krystyna Boglar, Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Była pora seksty. Mnisi zaczęli Deus in adiutorium. A Reinmar z Bielawy, zwany przez przyjaciół Reynevanem, pocałował spocony obojczyk Adeli von Stercza, wyzwolił się z jej objęć i legł obok, dysząc, na pościeli gorącej od miłości.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Narrenturm, 2002

Był też kobieciarzem, znanym ze swoich romansów i podbojów, nie wahał się również korzystać z płatnej miłości.

NKJP: Max Cegielski, Oko świata. Od Konstantynopola do Stambułu, 2009

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę

 4.1. miłość francuska

Słownik synonimów tożsame znaczeniowo (zastępcze słowa)
  • seks oralny
Gramatyka

frazem rzeczownikowy rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy: miłość francuska; miłość francuską; miłością francuską; miłości francuska; miłości francuskiej

zgłoś poprawkę

5. miłość własna

Definicja

miłością własną nazywamy wygórowaną ambicję i zbytnie zwracanie uwagi na własną wartość

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Wszystkiemu winien strach. No, nie tylko. Także miłość własna. Urażona ambicja. Bo jak ona mogła? Miała mnie i jednocześnie tamtego? Kochała się z nami obydwoma, udając wierność i miłość bez granic?

NKJP: Krystyna Boglar, Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Odgrywał w nich rolę wybitną, do której się nigdy nie poczuwał. Obdarzono go nagle cechami charakteru, które, aczkolwiek złe, schlebiały miłości własnej.

NKJP: Jan Parandowski, Niebo w płomieniach, 1936

Najpierw wyobrażałem sobie, że będę go wyprowadzał na ulicę, po czym pokuśtykamy do najbliższego skweru i tam oddamy się ćwiczeniom (...) Ale nie przewidziałem potęgi mojej rozjuszonej miłości własnej. Z nim? Z nim miałbym wyjść na ulicę? Wykluczone! Dopóki nie przyswoi sobie przynajmniej elementarnej sztuki koordynowania ruchów rąk z ruchami nóg, nie pokażę się z nim nikomu na oczy!

NKJP: Christian Skrzyposzek, Mojra, 1996

Gramatyka

frazem rzeczownikowy rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłościach własnych; miłościami własnymi; miłością własną; miłościom własnym; miłości własna; miłości własne; miłości własnej; miłości własnych; miłość własna; miłość własną

zgłoś poprawkę

6. na miłość boską

Definicja

niektórzy mówią na miłość boską, jeśli chcą wyrazić swoje emocje, zwykle wynikające ze zniecierpliwienia lub zdumienia; wyrażenie potoczne, używane głównie w pytaniach i zdaniach rozkazujących

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Po wzięciu kładącej lewy niedbale rzucił damę tego koloru. Mock zamknął oczy i nie otworzył ich do końca rozgrywki.
— Bez czterech — podsumował Ebner. — Dlaczego, na miłość boską, nie impasował pan damy karo, tylko grał pan z góry?

NKJP: Marek Krajewski, Koniec świata w Breslau, 2003

A wtedy ja również się zdumiałam. Ale zdumienie ogarnęło mnie jeszcze raz, po latach, gdy dowiedziałam się, że ty jako dziecko też nigdy bez wyraźnego pozwolenia nie brałaś sama niczego ze spiżarni czy lodówki. Dlaczego, na miłość boską? Tobie też zabraniano?

NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska, Siostry B., 1996

Do ataku! — sfora pochew w różowiutkich stringach przebiegła Zygmuntowi przed nosem, węsząc za penisami, które ukryte na razie w slipach, czekały, żeby wyfrunąć i dać się pożreć. Stringi kontra slipy! Pochwy kontra penisy — kopulodrom czynny całą dobę. Zygmunt o mało nie zwymiotował. Nie przy jedzeniu, na miłość Boską!

NKJP: Mariusz Sieniewicz, Czwarte niebo, 2003

Z przykrością muszę stwierdzić, że poczułem się tak, jakbym natknął się przypadkowo na moją byłą dziewczynę, która od czasu naszego ostatniego spotkania dorobiła się trójki dzieci i podjęła pracę w fabryce czekolady. Na miłość boską, jak to w ogóle możliwe, że to coś w ogóle mogło mi się kiedykolwiek podobać?

Jeremy Clarkson, Moje lata w Top Gear, przekład Michał Strąkow, 2012

Gramatyka

frazem nieodmienny

formy: na miłość boską

zgłoś poprawkę

7. miłość (dawny tytuł)

Definicja

wasza miłość to dawny tytuł używany w stosunku do osób zajmujących ważne stanowiska lub mających wysokie godności

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Co jest? Czemu on tak się drze? — uniósł głowę Niszczuka.
— Ludzie... Wasze... miłości... — dyszał szewc.
— Wykrztuśże, człowieku — powiedział Gyllenstiern, zaczepiając kciuki o złoty pas.

NKJP: Andrzej Sapkowski, Miecz przeznaczenia, 1992

— Zmęczonym setnie — wyznał wojewoda — i choć za osobliwy fawor poczytywałbym kontynuację zajmującego dyskursu, pójdę spocząć, sumitując się najgoręcej.
— Nie sumituj się, Wasza Miłość! Iście, zmizerowanyś srodze. Dobrego snu i szczęśliwej podróży... Modlić się będę za pomyślny skutek peregrynacji... Przepraszam najpokorniej, jak imię Waszej Miłości, żebym mógł do właściwego patrona kołatać?

NKJP: Zofia Kossak, Błogosławiona wina, 1953

Wojewodzina złożyła ręce w zachwycie. Nie była pewna, czy to, co słyszy, jest jawą czy pięknym snem.
(...)
— Obraz będzie w kaplicy, Wasza Miłość, ale wprzódy trzeba ołtarz przygotować (...) Pan wojewoda usilnie prosi, by Wasza Miłość wszystko
zarządziła jak należy, a z sumptem, a godnie... (...)

NKJP: Zofia Kossak, Błogosławiona wina, 1953

Historia się powtarza: rok temu także wyborom księcia towarzyszyła zmienna pogoda, poranek był deszczowy, lecz gdy przyszedł czas na prezentację księcia, Jego Miłość przegnał chmury i już do końca imprezy gościom towarzyszyła łaskawa aura.

NKJP: Aleksandra Stasiak, Powrót monarchii, Dziennik Bałtycki, 1999

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: miłość; miłości; miłością; miłościach; miłościami; miłościom

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book