kompulsywny

1. kompulsywny

Definicja

kompulsywne czynności to takie, których wykonaniem kieruje niedający się opanować wewnętrzny przymus, powstrzymywanie się od nich powoduje kumulowanie się napięcia emocjonalnego; słowo specjalistyczne, związane z psychologią

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • impulsywny; natrętny; nawracający; niekontrolowany; obsesyjny; odruchowy; przymusowy; uporczywy; uzależnieniowy
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
W warunkach społeczeństwa ryzyka i postępu w zakresie umiejętności wykrywania ryzyka, kiedy codziennie można zobaczyć krzyczące tytuły „mleko cichym zabójcą”, nie abstynencja i nie niewzruszone stosowanie się do jednej zasady jest racjonalne, ale ciągła samokontrola, śledzenie informacji i poszerzanie krytycznej świadomości (także wobec „odkryć” źródeł ryzyka). Wyrachowany hedonizm nie dopuszcza możliwości ulegania wszystkim pokusom. Kompulsywna samokontrola (anoreksja, pracoholizm, ortoreksja) zmierza — tak jak to proponowała terapia dawnych uzależnień — do wyeliminowania „obiektu”. Kompulsywna samokontrola — życie bez jedzenia czy czasu wolnego i rozrywek, czyli bez tego wszystkiego, do czego w sposób niejako naturalny może wkraść się spontaniczność i pasja — ma na celu uniknięcie sytuacji utraty samokontroli. Zapanowanie nad „pasją” dokonuje się tu przez jej wyeliminowanie. Wiele spośród nowych uzależnień powstaje niejako przy okazji prób przybliżania się do nowoczesnej utopii higieniczności. Z morza oferty można wybrać wszystko (uzależnienie od zakupów), można wybierać to samo (uzależnieni od tytoniu) albo można wybrać nic (anoreksja) (Giddens 2005).

NKJP: Małgorzata Jacyno, Kultura indywidualizmu, 2007

Wielu ludzi miało brutalnych ojców albo przeżyło trudną młodość, a mimo to nie stało się zwyrodnialcami. Tymczasem psychiką Hitlera kierowało osobliwe sprzężenie „syndromu ofiary” z kompulsywną potrzebą natychmiastowej i absolutnej zemsty. Kogokolwiek ów demoniczny człowiek uznał za sprawcę swoich cierpień — sygnatariuszy traktatu wersalskiego, Żydów, Polaków, generałów czy własny naród (zwróćmy uwagę, że zawsze, w mniejszym lub większym stopniu, sprawca był urojony) — tego próbował unicestwić.

NKJP: Midrasz, nr 92

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)
  • kolokacje rzeczownikowe: czynność; kupowanie; masturbacja; objadanie się; potrzeba; samookaleczenie; sposób; zachowanie
Gramatyka

przymiotnik niestopniowalny

formy alfabetycznie: kompulsywna; kompulsywną; kompulsywne; kompulsywnego; kompulsywnej; kompulsywnemu; kompulsywni; kompulsywny; kompulsywnych; kompulsywnym; kompulsywnymi formy zaprzeczone: niekompulsywna; niekompulsywną; niekompulsywne; niekompulsywnego; niekompulsywnej; niekompulsywnemu; niekompulsywni; niekompulsywny; niekompulsywnych; niekompulsywnym; niekompulsywnymi

zgłoś poprawkę

 1.1. kompulsywnie

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • impulsywnie; natrętnie; nawracająco; niekontrolowanie; obsesyjnie; odruchowo; przymusowo; uporczywie
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Coraz częściej zaburzenia jedzenia zaczynają dotyczyć także mężczyzn. Przywiązują wagę do wyglądu, odchudzają się i zabijają stres kompulsywnie jedząc. Pochłanianie czternastu batonów w ciągu dnia to jeszcze nie bulimia, ale z całą pewnością coś jest nie tak. Zwłaszcza gdy brak batona w kieszeni wywołuje atak panicznego lęku.

NKJP: Polityka, nr 2574, 2006

Gramatyka

przysłówek odprzymiotnikowy niestopniowalny

formy: kompulsywnie; niekompulsywnie

zgłoś poprawkę

 1.2. kompulsywność

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
„Neurotyzowaniu” potrzeb konsumenta służy także sprzeczność wymogów wobec ciała i kreowanie kompulsywności zachowań. Z jednej strony programy dietetyczne i „fitness” to surowe reżimy, wybierane jednak chętnie przez miliony ludzi, zwłaszcza kobiety, w celu utrzymania „idealnej” wagi ciała. Z drugiej jednak strony — jako źródło satysfakcji i istotny element udanego życia lansowane jest uprawianie wyszukanej twórczości kulinarnej, a także „dogadzanie sobie” w sferze jedzenia.

Jarosław Klebaniuk, Człowiek wobec masowych zjawisk społecznych, 2006, s. 276

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: kompulsywność; kompulsywności; kompulsywnością; kompulsywnościach; kompulsywnościami; kompulsywnościom

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book