hapaks legomenon

hapaks legomenon

Definicja

hapaks legomenon to w literaturoznawstwie: słowo lub wyrażenie występujące tylko raz w jakimś tekście danego autora (i tylko w tym tekście), tzn. poświadczone tylko jednym cytatem

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • neologizm; osobliwość
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
W tym celu zrobił badania porównawcze dotyczące przede wszystkim Listu do Hebrajczyków. Do badań została wybrana księga, która w oryginale jest napis ana w pięknym greckim języku. Księga ta zawiera aż 132 hapaks legomena, to znaczy terminy, które nie zostały użyte w całym Nowym Testamencie, za wyjątkiem Listu do Hebrajczyków, a w nim samym występują tylko jeden raz. Niektórych z nich nie znajdziemy też w całej greckiej wersji Starego Testamentu (nie zostały użyte w Septuagincie). Terminy te są szczególnie trudne do przetłumaczenia.

Roman Bogacz, Polsko-słowackie powiązania językowe w Kamedulskim przekładzie Biblii na język słowacki, kapitula.sk

Z pominięciem sposobów fonetycznego czy fleksyjnego przejmowania biblijnych nazw zaprezentowane tu zostaną nazwy własne (antroponim, toponim i hydronim), stanowiące w polskich bibliach odpowiedniki trzech onomastycznych hapaks legomenów cerkiewnosłowiańskiego lekcjonarza ze Starego Testamentu. Swymi postaciami tylko częściowo nawiązują one do najdawniejszych postaci słowiańskich, za to łączy je z nimi sposób adaptacji dokonany poprzez skalkowanie nazwy. (...) Inną nazwą własną stanowiącą hapaks legomenon cerkiewnosłowiańskiego starotestamentowego lekcjonarza jest nazwa miejscowa w wersecie Wj 1,11 (...) Wśród wyrazów pospolitych będących osobliwością (staro)-cerkiewno-słowiańskiego lekcjonarza ze Starego Testamentu, a zarazem stanowiących hapaks legomena na tle leksyki poświadczonej w zabytkach powstałych do tego okresu (przełom XII–XIII w.), są też i takie, które w tych samych miejscach starotestamentowych wersetów konsekwentnie występują i w naszych bibliach (...)

Mirosława Wronkowska-Dimitrowa, Osobliwości leksykalne w (staro)-cerkiewno-słowiańskim lekcjonarzu ze Starego Testamentu a leksyka w paralelnych miejscach (staro)polskich biblii, Studia Językoznawcze, tom 8, 2009, s. 179–181

Ciekawostki
Pochodzenie wyrażenia hapaks legomenon Wyrażenie to wywodzi się z greki, gdzie (...)
Gramatyka

frazem rzeczownikowy rodzaj męskorzeczowy odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: hapaks legomena; hapaks legomenach; hapaks legomenami; hapaks legomenom; hapaks legomenon; hapaks legomenów

Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book