żółć

1. żółć (w organizmie)

Definicja

żółć to płynna, gorzka, żółtobrunatna substancja wydzielana przez wątrobę, pełniąca ważną rolę w trawieniu tłuszczów, rozdrabniająca w dwunastnicy tłuszcz na bardzo małe kuleczki, co ułatwia działanie lipazy (jest to etap wstępny poprzedzający trawienie)

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
Przy łóżku matki siedzi doktor Karawajew i robi zastrzyk.
Po ciężkim ataku kamieni żółciowych nastąpiło rozlanie żółci. Matka wygląda jak wysmarowana jodyną. Żółtą ma twarz, ręce, oczy...

Jan Brzechwa, Gdy owoc dojrzewa, 1958

Wymioty żółcią zabarwione na zielono (od jasnego po ciemny) pochodzą aż z dwunastnicy. Zdarzają się często przy zatruciu, ataku migreny, typowych wymiotach ciężarnych. Zwracanie żółci, która odpowiada za zabarwienie wymiocin, towarzyszy też schorzeniu zagrażającemu życiu, czyli niedrożności jelit.

tematy.zdrowie.gazeta.pl, 2015

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: żółć; żółci; żółcią; żółciach; żółciami; żółcie; żółciom

zgłoś poprawkę

2. żółć (uczucie)

Definicja

żółcią nazywamy niektóre negatywne uczucia, takie jak zazdrość, zawiść, gorycz, które obrazowo można by nazwać gorzkimi

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)
  • gorycz; jad; zawiść; zazdrość; zgorzknienie; złość; zły humor
Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
— Idź, po drodze wstąp do księdza, daj na kościół, nie na kanalizację, tylko na kościół! Niech będzie dalej smród i nędza, niech się tu rodzą „jaszczurki”, co ci do tego? Będziesz miała kwitek na Serce Panajezusowe. Za pieczątką!
Tak szarpał i dogryzał, aż się w końcu obraziła: — Nie wiedziałam, że tyle w tobie żółci! — Powiedziała: nie „złości”, ale właśnie zjadliwie: „żółci”.

NKJP: Igor Newerly, Pamiątka z Celulozy, 1952

— Nie dość, że to już pani w latach, to jeszcze nikt jej tego nie chce powiedzieć. Dalej robi z siebie femme fatale, demoniczną nimfę — stwierdził Stanisław z przekąsem. — To jej całe uwodzicielstwo jest niesmaczne i trywialne. Krytyka dobrze o niej pisze tylko ze względu na Szyfmana. Odsunął nawet wielką Solską, byleby tylko wyeksponować swoją kochankę.
Ewelina cierpliwie wysłuchiwała tych zaprawionych żółcią monologów, nie bardzo się z mężem zgadzając. Gra pani Przybyłko robiła na niej duże wrażenie, a rola Elizy w Pigmalionie wprost ją zachwyciła.

NKJP: Maria Nurowska, Panny i wdowy. Piołun, 1992

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: żółć; żółci; żółcią; żółciach; żółciami; żółcie; żółciom

zgłoś poprawkę

3. żółć (kolor)

Definicja

żółć to kolor żółty; słowo nieco książkowe

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu
To była doktor Gudrun. W półmroku gęstwina jej cienkich warkoczyków opalizowała zmiennymi kolorami, piękną głowę oplatały smugi fioletu, błękitu, żółci, jasnej zieleni.

NKJP: Włodzimierz Kowalewski, Bóg zapłacz!, 2000

Ale nie był to zwyczajny sen o lataniu, choć wciąż pamiętał jego nieważkość. Śniło mu się, jak wyciąga rękę i dotyka planety, i wówczas glob, unurzany w boleśnie jaskrawych błękitach, bielach i żółciach, wybucha mu w twarz. Taki miał sen.

NKJP: Jacek Dukaj, Czarne oceany, 2001

Gramatyka

rzeczownik rodzaj żeński odmienny

formy w tabelce: 

formy alfabetycznie: żółć; żółci; żółcią; żółciach; żółciami; żółcie; żółciom

zgłoś poprawkę
Pozostały wątpliwości? Brakuje czegoś w haśle?
Zobacz, co zyskują abonenci Dobrego słownika.
Sprawdź

Często sprawdzane

Ciekawostki

Mogą Cię zainteresować również hasła

newsy, porady + e-book