31
Pan/Pani zrobił(a) numer(y)
sposób zapisu (skrótowe zapisy), w pełnym dostępie dla każdego
1. Tego typu skrótowe zapisy typowe są dla ankiet, różnego rodzaju podań czy korespondencji z klientami lub użytkownikami (np. newslettery) i w zasadzie w innego typu tekstach należałoby uznać je za niewłaściwe. Niektórzy zresztą nawet ich zastosowanie w wymienionych typach tekstów uznają za nieeleganckie i zalecają takie zapisy, które pozwalają obejść problem. Jak można takiego obejścia dokonać, pokażemy w ostatnim punkcie tej reguły, sami natomiast zbyt surowi w ocenie byśmy nie byli i dopuszczamy skrótowe zapisy w wymienionych powyżej typach tekstów, o ile ich twórcy trzymają się poniższych zasad i nie tworzą potworków w rodzaju:
(1) Drogi Kliencie/tko Ashampoo! (e-mail z 18.01.2018)
2. Podstawowym sposobem skrótowego zapisu jest umieszczenie elementu różnicującego w nawiasie bezpośrednio po danym słowie lub w jego środku. Jeśli słowo z dodanym elementem czyta się bez zmian, wtedy dodany element zapisuje się w nawiasie bez łącznika, zobaczmy przykłady:
(2) Czy zgodzi się Pan(i) na...
(3) W którym roku otrzymał(a) Pan(i)...
(4) Aluzyjnym pytaniem o przyczynę złego wyglądu może być pytanie czyś ty się dzisiaj dobrze wyspał(a)? (Anna Dąbrowska, Eufemizmy mowy potocznej, w: Język a Kultura, t. 5, Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz i F. Nieckula, 1992, s. 128)
Jeśli słowo z dodanym elementem czyta się z jakimś zmianami głoskowymi, wtedy dodany element zapisuje się w nawiasie z łącznikiem, np.
(5) Urodzony(-a) dnia...
(6) Wczoraj dokonałeś(-aś) następującego wyboru...
(7) Zapoznałem(-am) się z treścią protokołu.
3. Jednak skrótowy zapis w tej drugiej sytuacji pokazanej powyżej ma — naszym zdaniem — bardzo duże ograniczenia. Po pierwsze, powinno się go stosować przy wymianie końcówek fleksyjnych (odmiana wyrazów), za nieudane uznajemy więc zapisy w rodzaju
8) Jesteś klientem(-ką)...
(9) Drogi(-a) Użytkowniku(-czko)
Powinny one zostać zredagowane z użyciem pełnych form z ukośnikiem jako znakiem wskazującym na alternatywę:
8a) Jesteś klientem/klientką...
(9a) Drogi Użytkowniku / Droga Użytkowniczko
Jeśli zaś przykład (9) jest zwrotem do adresata, to jeszcze lepiej zapisać go z przecinkiem:
(9b) Drogi Użytkowniku, Droga Użytkowniczko
(9c) Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku
Po drugie, nie powinno go się stosować, gdy zmiany zachodzą nie tylko w samych końcówkach, wtedy należy zapisywać pełne formy, por.
(10) Jak mógł/mogła wskazać... (nie: mógł(-a), nie: mógł(-ogła))
(11) Napisz krótko, jak wszedłeś/weszłaś w posiadanie... (nie: jak wszedłeś(-aś), nie: jak wszedłeś(-eszłaś))
4. Wbrew ocenie zawartej w „Edycji tekstów” A. Wolańskiego dopuszczamy zapis skrótowych zapisów pokazanych w punkcie 2. również z zastosowaniem ukośnika, wtedy zawsze z łącznikiem przed elementem dodanym, np.
(2a) Czy zgodzi się Pan/-i na...
(3a) W którym roku otrzymał/-a Pan/-i...
(4a) Aluzyjnym pytaniem o przyczynę złego wyglądu może być pytanie czyś ty się dzisiaj dobrze wyspał/-a?
(5a) Urodzony/-a dnia...
(6) Wczoraj dokonałeś/-aś następującego wyboru...
5. Kolejność w ramach danej alternatywy mogłaby skłaniać kogoś do twierdzenia, że eksponuje się tu formę męską, a marginalizuje żeńską. Zauważmy jednak, że forma męska występuje jako pierwsza, ponieważ jest krótsza, a dopiero element dodany tworzy formę żeńską. Gdy tego typu różnica nie zachodzi, wtedy równie dobrze można jako pierwszą umieścić formę żeńską, por.
(5b) Urodzona(-y) dnia...
(6b) Wczoraj dokonałaś(-eś) następującego wyboru...
6. Omawiane zapisy można zastosować nie tylko dla oddania zróżnicowania rodzajowego, ale też liczbowego, w analogiczny sposób, np.
(12) Proszę podać wybrany(-e) numer(y)
(12a) Proszę podać wybrany/-e numer/-y
7. Zauważmy, że obejściem zdania (11) nie jest
(12b) Proszę podać wybrany numer lub wybrane numery.
Jest to oczywiście sformułowanie poprawne i nawet bardziej eleganckie, ale wydłuża ono znacząco tekst.
Obejściem jest zastosowanie formy nienacechowanej rodzajowo. Dla przykładu (11) nie jest to możliwe, ale przykład (6) można by zapisać tak:
(6c) Wczoraj dokonano następującego wyboru...
(6d) Wczoraj dokonujesz następującego wyboru...
(6e) Wczoraj dokonali Państwo następującego wyboru...
A przykład (7) tak:
(7a) Potwierdzam zapoznanie się z treścią protokołu.
(7b) Potwierdzam, że treść protokołu jest mi znana.